#1 2007-11-05 14:01:29

Deszcz

Agat

Zarejestrowany: 2007-03-28
Posty: 97

Mitologie z całego świata.

Mitologia afrykańska


Mitologia afrykańska

Dogonów

Amma - była to Istota Najwyższa, bóg-stwórca wszechświata i ludzi. Uważany był też za ojca bliĄniąt Nommo, którzy byli protoplastami ludzi i zarazem twórcami cywilizacji. Amma jest przedmiotem kultu, nad którym czuwa specjalna kasta kapłanów ofiarników. Czasami Amma przedstawiany był w postaci jajka, które istniało na początku stworzenia świata i było nasieniem, z którego powstał kosmos.

Andumbulu - mali czerwoni ludzie, mityczne przedludzkie plemię.

Blady Lis - Trickster i bohater kultowy w mitologii ludu Dogonów z Mali. Według dogońskiego mitu o stworzeniu świata bóg stwórca Amma zmusił lisa, aby zaprowadził na świecie zarówno porządek, jak i nieporządek. Blady Lis ukradł Ammie nasiona i zasadził je na ziemi, która była jego matką. Był to jednak akt kazirodztwa, więc gleba wyschła i trzeba ją było oczyścić. Dlatego Amma dał ludziom nasiona, które nie zostały ukradzione, a oni zasiali je sami. W ten sposób zaczęła się uprawa roli. Blady Lis został wygnany ze społeczności ludzkiej i zamieszkał w puszczy. Gdziekolwiek poszedł, ludzie podążali za nim i obsiewali nasionami nowe pola. W ten sposób cywilizacja ludzka rozszerzyła się na cały świat. Ślady łap pozostawiane w piasku przez Bladego Lisa wykorzystywane są do wróżb. Podobno to jego sposób porozumiewania się ze światem.

Ginu - duchy zamieszkujące pod wielkimi drzewami i w zwierzętach.

Jurugu - zbuntowane dziecko Ammy, które dopuściło się kazirodztwa z własną matką, ziemią.

Lebé - praprzodek, pierwszy z dogonów.

Nommo - Duch stwórca według podań ludu Dogonów z Mali. Mit głosi, że na początku istniał niebiański byt zwany Amma, jajko, które było nasieniem wszechświata. Amma drgnął siedmiokrotnie, po czym rozerwał się, odsłaniając pierwszego Nommo, ducha stworzyciela. Następnie odsłonił bliĄnięta płci żeńskiej i kolejno jeszcze cztery pary Nommo. Nommo stworzyli niebo i ziemię, dzień i noc, pory roku i społeczność ludzką. Odpowiedzialne za przekazanie słowa boskiego na ziemię i do nieba. Dały ludziom prawa, nauczyły rolnictwa i kultów.

Nyama - w wierzeniach Dogonów siła przenikająca przyrodę, materie żywa i nieożywiona. U innych ludów rolę tę pełni mungu, mulungu itp.

Yeban - duchy o dużej głowie i krótkich kończynach, żyjące w niższym świecie, do którego wejście wiodło przez jaskinie.

Jorubów Adya Ganti - w mitologii Jorubów bóstwo i Wielki Czarownik, opiekun kultu, dziadek Szango.

Aganju - bóg niezamieszkanego lądu, ojciec Orangana, mąż Jemaji.

Edszu - boski posłaniec.

Eszu - bóg- trickster w religii Jorubów. Heros kulturowy (dał wyrocznię Ifa), ale także oszust i podżegacz do waśni. Opisywany był jako ruchliwa istota zamieszkująca przedsionki domów, rozstaje dróg, place targowe i inne miejsca często odwiedzane przez ludzi. Mówi się, że jest obecny przy każdej zmianie lub wymianie. Jest również łącznikiem między ludĄmi a niebem. W religiach afro chrześcijańskich utożsamiany był z diabłem. Był bardzo popularny w folklorze i współczesnym dramacie.

Jemodia, Jemaja - matka Szango.

Obatala - bóg-stwórca w wierzeniach Jorubów. Uważany za przodka i głowę wszystkich bóstw, zwanych orisza. Według legendy udało mu się ciągu czterech dni stworzyć świat. Obatala uosabia pokój i harmonię w świecie.

Obatalla, Ibatalla - bogini ziemi.

Odudua - bogini ziemi.

Olokun - bóg morza.

Olufan - bóg nieba.

Orunmila - bóg wyroczni (Ifa)i zbawienia. Wszystkowiedzące bóstwo, które objawia się poprzez wyrocznie. Zna języki wszystkich stworzeń i ludzi. Czczony był jako patron wróżbiarstwa. Uznawany był za najstarszego syna Oloruna.

Orisza - w wierzeniach Jorubów (tereny Nigerii) Orisza była to nazwa zbiorcza bóstw, z których ważniejsze mają ośrodki kultu z kapłanami, istnieją grupy ich wyznawców, śpiewa się specjalne hymny pochwalne (tak zwane oriki), itp. Wśród najbardziej popularnych Oriszów wyróżniają się: Obatala- bóg wysłany z nieba przez Oloruna w celu stworzenia świata, Orunmila- bóg wyroczni Ifa, patron wróżbiarstwa, Ogun- bóg żelaza, kowalstwa, a także wojny oraz bóstwo o imieniu Szango.

Oszu - bóg Księżyca.

Oya - laguna, żona Szango.

Szango, Shango - bóg burzy i piorunów. Bóg-cywilizator, wielki czarodziej. Nauczył ludzi odlewnictwa z brązu, wielkiej sztuki Jorubów. Także ważny bóg w makumbie brazylijskiej. Słynął ze swych zdolności magicznych i swej dzielności. Sprawował srogie rządy, co doprowadziło do jego obalenia, w wyniku czego podobno sam się powiesił na drzewie. Następnie wstąpił do nieba i został bogiem deszczu i piorunów. Wizerunki przedstawiają go jako jeĄdĄca na dwugłowym byku, symbolu pioruna. Jego żona, Oja, była jeziorem, które po śmierci Shango zamieniło się w rzekę Niger.

Szankpanna - bóg ospy wietrznej.

Bambara

Faro - jeden z demiurgów, pan wód przeszłych i przyszłych, dawca życia, mowy, praw i religii. Strażnik porządku we wszechświecie, bóg cywilizator; jeden z dwóch pierwotnych duchów stworzycieli, które według podań ludu Bambara z zachodniej Afryki, powstały na początku stworzenia. Kiedy z nicości (Fu) wyłoniły się dwie bliĄniacze siły stwórcze (Gla i Dya), Faro ukształtował niebo, podczas gdy duch Pemba ukształtował ziemię. Następnie obaj ustanowili cztery podstawowe strony świata. Na ziemi pojawiło się życie, dlatego Faro zstąpił na ziemię i na pustyni zrodził bliĄnięta. Następnie wyrosła pierwsza trawa i wytrysnęły pierwsze wody, a w nich pojawiła się pierwsza ryba, która doprowadziła Faro i jego dzieci do morza. Kiedy tam się znaleĄli, Faro powołał do istnienia wszystkie stworzenia wodne. Faro stworzył każdy przedmiot i stworzenie na ziemi i nadał im wszystkie nazwy. Wprowadził noc i dzień oraz pory roku i zaprowadził porządek wśród istot żywych. Określił wszystkie medyczne i obrzędowe zastosowania roślin. Wprowadził również porządek wśród ludzi, nadając im imiona, a nazwy szczepom i rasom. Potem wrócił do nieba.

Fu - w mitologii ludu Bambara z zachodniej Afryki Fu to pierwotna pustka. Od wyłonienia się z Gla z Fu miało rozpocząć się dzieło stworzenia świata.

Gla - "Mądry". Pierwsza rzecz, która według mitu o stworzeniu świata ludu Bambara z zachodniej Afryki, wyłoniła się z Fu, pierwotnej pustki. Gal było pierwotną siłą twórczą. Miało wydawać z siebie "Głos Pustki", z którego wyłonił się jego bliĄniak Dya. Z Gla i Dya wyskoczyła wilgotna materia, podobna do zimnej rdzy, która stwardniała w lodowe, błyszczące przedmioty, które z kolei wypełniły pierwotną próżnię. BliĄniacze istoty przemierzały swoje rozległe królestwo i sprawiały, że wiatr ognia roztapiał lodowe ciała: w trakcie tego roztapiania wszystkie rzeczy w ciszy i niewidzialności zyskały potencjalną moc. Gla i Dya wycofały swą energię w głąb siebie samych i wszystko się ponownie zestaliło. Następnie jeszcze raz wszystko roztopili. Po dwóch kolejnych topieniach Gla ustanowił ruch, który jest duszą wszechświata. W tym samym czasie zetknięcie się dwóch bliĄniaczych istot spowodowało kosmiczny wybuch, w trakcie którego wytrącona została twarda, wibrująca materia. Na skutek jej wibracji wyłoniły się, jedne po drugich oznaczenia i nazwy rzeczy jeszcze nie stworzonych, z których każda na swoim miejscu zaczęła delikatnie drgać w sobie. Wówczas Gla stworzył "stopę ludzkości", symbol ludzkiej świadomości.

Pemba- jeden z demiurgów, któremu świat zawdzięcza swe pierwsze uporządkowanie, zwyciężony przez Farao.

Sumangolo - starzec, który przepłynął wszystkie wody świata.

Fanów

Legba - bóg oszust, posłaniec boski.

Meber - stwórca, który uczynił człowieka z gliny, na początku był jaszczurką umieszczoną przez stwórcę w wodzie, a ósmego dnia wyszedł na brzeg człowiek i mówi do stwórcy: dziękuję!

Nzalan - gniewny duch.

Nkwa - jedna z postaci boga stwórcy.

Nzame - jeden z trójcy razem z Meber i Nkwa. Na początku Nzame uczynił niebo i ziemię i zastrzegł sobie niebo dla siebie. Następnie uczynił słońce, księżyc, gwiazdy, zwierzęta, rośliny. Meber i Nkwa uczynili słonia przywódcą zwierząt, a razem z Nzame stworzyli człowieka podobnego do siebie. Jeden dał człowiekowi siłę, drugi potęgę, a trzeci piękność i nazwali go Fan - co oznacza siłę. Następnie unieśli się do góry, gdzie zamieszkali. Pozostawiony człowiek stał się pyszny i przestał wielbić Nzame, wtedy on wezwał Nzalan - piorun i ogień niebieski objął las, a wszystko obróciło się w popiół. Fan nie zginął, ale nie wiadomo w co się obrócił. Wtedy troje bogów położyło na warstwę węgla nową ziemię i wyrosło drzewo, z którego liści (w zależności na jakie miejsca padały) powstawały zwierzęta lądowe i wodne. Następnie znów uczynili człowieka Sekume i odwrócili mu głowę tak, aby zobaczył śmierć. Nzame polecił Sekume, aby uczynił z drzewa kobietę, którą nazwano Mbongwe. Sekume i Mbongwe składali się z ciała Gnoul, w którym mieszkała część wewnętrzna zwana Nsissim. To Nsissim powoduje cień i sprawia, że Gnoul żyje, to ona odchodzi gdy człowiek umiera. Nsissim zamieszkuje w oku. Sekume i Mbongwe mieli trzech synów, Nkure - złośliwy, Sekale - ten, który nie myśli i Mefere - dobry. Mefere jest ojcem plemienia Fan. Bóg zamknął Fana, pierwszego człowieka pod ziemią, ale zły Fan długo drążył skałę i wydostał się na zewnątrz robiąc wszelkie zło ludziom. Źli ludzie po usłyszeniu ptaka śmierci Ngofio, stają się chudzi i umierają. Nzame zamyka ich w Otolanie, gdzie czeka ich bieda i nieszczęście.

Buszmenów i Pigmejów

Dxui - istota stwórcza ludu San (Buszmenów) z południowo-zachodniej Afryki. Jedna z wersji mitu opowiada, jak w pierwszym i drugim dniu stworzenia świata, po wschodzie słońca, Dxui był kwiatem, a w nocy człowiekiem. Trzeciego dnia był drzewem z owocami, a po zachodzie słońca znowu człowiekiem. Następnego dnia stał się drzewem z owocami ukrytymi wśród cierni. Kiedy pojawiła się pierwsza kobieta spróbowała zerwać owoc. Wówczas drzewo zniknęło, a kobieta padła z płaczem na ziemię i umarła. Następnie Dxui stawał się muchą, wodą, kwiatem, ptakiem, a potem zastawiaczem sideł i pożeraczem ptaków. Wkrótce ponownie stał się człowiekiem, ale inni ludzie polowali na niego. Stał się więc wielkim ptakiem i odleciał do swoich rodziców. Kiedy ojciec rozpoznał go Dxui znów stał się człowiekiem. Po śmierci Dxui stał się jaszczurką, która jest podobno najstarszym zwierzęciem na świecie.

Gaolna - Hisze, Huwe - heros o nadludzkich siłach, stworzył ziemię, burzę i słońce - czyli śmierć, księżyc, gwiazdy oraz wiatr i poruszył je.

Gauwasi - duchy zmarłych obsługujące dużego i małego boga, także ich posłańcy.

Gawi - "mały bóg", żyje w niebie.

Gu/e, Gule - stworzył swoją żonę i dzieci oraz siły O/a. Może żyć gdziekolwiek. Stwórca ziemi i człowieka. Bóg - cywilizator, nauczył ludzi wytwarzania broni do zdobycia pożywienia oraz leczenia chorób, dał reguły tabu jedzenia.

Khmwum - bóg stwórca, strażnik lasu śniący się Pigmejom w postaci słonia.

Kly - dziki bóg, nieposkromiony, wiodący życie łowcy.

Limdimi - duch leśny gromadzący wybranych ludzi na tajnych seansach.

Mupe i Uti - pierwsi ludzie, przodkowie Pigmejów.

Ngombe - bóg stwórca.

Toks - w mitologii Pigmejów duch władający huraganem i jaskinia duchów ludzi umarłych.

Tore - bóg śmierci.

Las - bóg stwórca.

Inni bogowie mitologii Afryki

Boa - bóg stwórca i bóg deszczu u Sara.

Bumba - bóg stwórca u Buszongo.

Chang'o - bogini, "lubi" słodycze.

Dżok - w mitycznych wierzeniach Szylluków (Sudan) Dżok jest to Istota Najwyższa, stwórca wszechświata oraz wszystkich ludzi. Dżok mieszka na przemian w niebie i w krainie zmarłych. W kulcie nie odgrywa on żadnej znaczącej roli, przedmiotem boskiej czci dla Dżoka w wierzeniach Szylluków jest Nyikang, uważany za potomka Dżoka i protoplastę królewskiego rodu.

Gu - według podań ludu Fon z Beninu Gu był boskim kowalem, bohaterem kulturowym, synem bliĄniaczych bóstw stwórczych Mawu i Lisy. Lisa, bliĄniak płci męskiej, zabrał Gu na ziemię i powierzył mu zadanie udzielania pomocy rodzajowi ludzkiemu. Uczył on ludzi sztuki produkcji żelaza i wyrobu narzędzi, aby mogli uprawiać rolę, budować domy i wyrabiać odzież.

Gulu - król nieba u Ganda.

Ifa - zachodnioafrykański bóg porządku i powściągliwości, który został zesłany na ziemię, aby nauczyć ludzi tajników wiedzy lekarskiej i wieszczenia. Ifa często pojawia się w mitach jako towarzysz i przeciwieństwo boga trickstera Eszu, który usiłuje zniszczyć prawidłowy porządek rzeczy. Przed przystąpieniem do jakiegokolwiek przedsięwzięcia zwyczajowo składa się ofiary bogu Ifie, ale pierwszy kęs ofiary zawsze należy do boga Eszu, aby zapewnić pomyślny bieg spraw. Ifa rzekomo ustanowił wyrocznię swego imienia, system wróżb, który jest szeroko rozpowszechniony w Afryce.

Kinte - król plemienia Ganda w zamierzchłych czasach. Według legendy był wysłańcem niebios, który przybył aby przekształcić życie ludzi i nauczyć ich licznych umiejętności.

Mboom - według ludu Kuba z Zairu był bogiem stworzycielem i jednym z pierwszych dwóch bogów. Mboom i jego boski druh Ngaan, stworzyli świat, który był mroczny i pokryty wodą. Każdy z nich został królem połowy ziemi, ale pewnego dnia poróżnili się i porzucili świat. Ngaan udał się pod wodę, a Mboom do nieba. Tam zwymiotował słońce, księżyc i gwiazdy. Słońce wysuszyło ziemię i pojawiły się lądy. Wówczas Mboom zwymiotował zwierzęta i ludzi, aby zamieszkali lądy. Pierwszą istotą ludzką był Woot, królewski przodek ludu Kuba.

Ngaan - według wierzeń ludu Kuba z Zairu, jeden z pierwszych dwóch bogów. Ngaan i jego boski druh Mboom, stworzyli świat, który był mroczny i pokryty wodą. Każdy z nich został królem połowy ziemi, ale pewnego dnia poróżnili się i porzucili świat. Ngaan udał się pod wodę, a Mboom do nieba. Tam zwymiotował słońce, księżyc i gwiazdy. Słońce wysuszyło ziemię i pojawiły się lądy. Wówczas Mboom zwymiotował zwierzęta i ludzi, aby zamieszkali lądy. Pierwszą istotą ludzką był Woot, królewski przodek ludu Kuba.

Ngame - afrykańska bogini księżyca, obok niej przedstawiano zwykle garbatego fleciste który był heroldem afrykańskiej królowej-matki, która ma pochodzić od Ngame.

Nimba - wcielenie bogini płodności u Baga.

Njame - w wierzeniach Aszantów (plemion zamieszkujących obszary dzisiejszej Ghany) Njame była to Istota Najwyższa, stwórca wszechświata i ludzi. Bogini-matka. W kulcie Njame zastąpił bóstwo, które pojawiło się trochę wcześniej- boginię-matkę Księżyca, również noszącą imię Njame. Istnieją świątynie poświęcone Njame, w których służą specjalni kapłani. Do niedawna każda rodzina zachowująca tradycję składała mu ofiary na domowym ołtarzu.

Oronjang - Orygan - boski ojciec u Szango.

Suku - bóg stwórca u Owimbundu.

Tilo - bóg stwórca u Bathonga.

Zin - bóstwa ziemi i wód u Songhaj. Złe i dobre niewidzialne istoty rządzące siłami przyrody.

Zoa - mityczny założyciel Songhaju.

Duchy, potwory, zwierzęta

Bintu - według mitologii regionu zachodniej Sahary była to boska antylopa. Pierwszy kowal w niebie zrobił motykę z czaszki Bintu i zstąpił z nią na ziemię, aby nauczyć ludzi sztuki rolnictwa. Niebiańskie antylopy kojarzone są często z odkryciem rolnictwa na afrykańskiej Saharze.

Chaminuka - duch wcielony w zaklinacza deszczu Tsuro u Maszona.

Chinawezi - w południowej i środkowej Afryce było to imię nadane pierwotnemu wężowi kosmicznemu, występującemu powszechnie w afrykańskiej mitologii. Na początku Chinawezi (znana też jako Chinaweji), matka wszystkich rzeczy, dzieliła świat ze swoim mężem o imieniu Nkuba (czyli "Piorun"). Nkuba usadowił się w niebie z ciałami niebieskimi, a jego mocz stał się życiodajnym deszczem. Chinawezi rządziła ziemią i wodami. Powiadano, że kiedy grzmiał piorun, odpowiadała wezbraniem rzek. W końcu po pewnym czasie Chinawezi urodziła córkę, Nawezi i syna, Konde. Potomstwo to pobrało się i miało troje dzieci.

Mantis - owad, który często pojawia się w mitologii jako swawolny i sprytny heros. Obie role są widoczne w micie o powstaniu ognia według ludu Khoisan z południowo-zachodniej Afryki. Na początku ogień był trzymany przez Strusia pod skrzydłem. Mantis namówił Strusia, by sięgnął po owoc rosnący na szczycie wysokiej śliwy. Kiedy Struś rozpostarł skrzydła, aby nie stracić równowagi, Mantis zabrał mu ogień. Lud Khoisan utrzymuje również, że to Mantis pierwszy nadał nazwy wszystkim rzeczom.

Minia - kosmiczny wąż w mitologii północno-afrykańskiej. Na Saharze i w Sahelu szeroko rozpowszechnione jest podanie, głoszące iż Minia był pierwszym tworem stworzonym przez boskiego stwórcę. Głowa tego węża sięgała nieba, a ogon zanurzony był w wodach pod ziemią. Jego ciało dzieliło się na siedem części. Bóg wykorzystał je do uformowania świata i stworzenia wszelkiego życia.

N'gungundu - w wierzeniach plemion zairskich demony usiłujące znaleĄć sobie siedlisko w sercach dzieci.

Tolo - w wierzeniach zairskich demony, które usiłują znaleĄć sobie siedlisko w sercach dzieci.

Inne postacie

Abuk - pierwsza kobieta, która według ludu Dinka z południowego Sudanu była odpowiedzialna za pojawienie się śmierci i chorób na ziemi. Na początku Wielki Bóg pozwolił Garangowi, pierwszemu mężczyĄnie i Abuk, jego żonie, na sianie jednego ziarna prosa dziennie, co zaspokajało wszystkie ich potrzeby. Ale pewnego dnia Abuk, kierowana chciwością, postanowiła zasiać więcej. Czyniąc to, uderzyła Wielkiego Boga w palec u nogi, czym tak go rozzłościła, że oddalił się bardzo od ludzkości i zerwał sznur łączący niebo z ziemią. Od tego czasu ludzie zmuszeni są ciężko pracować, aby zdobyć pożywienie, oraz narażeni są na choroby i śmierć.

Anansi - afrykańskiej bohater ludowy i trickster (czyli oszust, szelma) pojawiający się często w mitach i folklorze ludów Akan (zamieszkiwali tereny obecnej Ghany). Anansi wyobrażany był najczęściej w postaci pająka. Słynął z mądrości i przebiegłości.

Chibinda Ilunga - książe ludów Luba-Lunda w obecnym południowo-wschodnim Zairze i południowo-wschodniej Angoli. Chibinda Ilunga był wnukiem Mbidi Kiluwe, przodka królów Luba. Powiadano, że jego twarz była biała i błyszcząca jak księżyc. Opuścił on królestwo Luba po tym, jak król, zazdrosny o jego zręczność w polowaniu, obraził go twierdząc, że Chibinda Ilunga nigdy nie brał udziału w wojnie. Pewnego dnia spotkał w lesie Lueji. Lueji była królową Lundy i wnuczką pierwotnego węża Chinawezi. Poprosiła ona czarującego cudzoziemca, by z nią pozostał. Po pewnym czasie pobrali się i Lueji powiadomiła starzyznę Lundy, że opuszcza swoje stanowisko i że Chibinda Ilunga będzie odtąd rządził w jej pałacu. Po wręczeniu małżonkowi bransolety symbolizującej władzę Lueji dostała niezwykle długiej menstruacji. Wypływające z niej nieustanne potoki krwi oznaczały, że nigdy nie będzie mogła urodzić dzieci. W końcu Chibinda Ilunga dostał od Lueji żonę o imieniu Kamonga, która była płodna.

Chitimukulu - pierwszy król ludu Bemba w Zambii. Według mitu Bemba o jego początkach, Chitimukulu i jego dwaj bracia usiłowali zbudować wysoką wieżę w królewskiej wiosce ich rodziców. Wieża jednak zawaliła się, zabijając wielu ludzi i ojciec skazał synów na śmierć. Jednak trzem braciom udało się zbiec do dzisiejszej Zambii. Tu właśnie Chitimukulu założył królestwo Bemba.

Elegba - imię nadane przez ludy z Beninu popularnej w zachodniej Afryce postaci trickstera, znanego u plemion Joruba jako trickster Eszu.

Garang - według wierzeń ludu Dinka z południowego Sudanu Garang był pierwszym mężczyzną. Był mężem Abuk, pierwszej kobiety, która przyniosła na ziemię choroby i śmierć. Na początku Wielki Bóg pozwolił Garangowi i Abuk na sianie jednego ziarna prosa dziennie, co zaspokajało wszystkie ich potrzeby. Ale pewnego dnia Abuk, kierowana chciwością, postanowiła zasiać więcej. Czyniąc to, uderzyła Wielkiego Boga w palec u nogi, czym tak go rozzłościła, że oddalił się bardzo od ludzkości i zerwał sznur łączący niebo z ziemią.

Kalala Ilunga - na pół historyczny bohaterski król w mitologii ludu Luba w Zairze. Pewnego razu książę imieniem Mbidi Kiluwe wybrał się na zachód, by zapolować w krainie Nkongolo, należącej do wielkiego Króla Tęczy. Nkongolo był bardzo gościnny i pozwolił Mbidi spać ze swoimi siostrami bliĄniaczkami Bulandą i Mabelą. Obie siostry zaszły w ciążę. Bulanda urodziła syna o imieniu Kalala Ilunga, a Mabela powiła chłopca i dziewczynkę. Nkongolo uznał Kalalę za swego syna, ale po tym, jak doszło między nimi do sprzeczki, Mbidi pozwolił Kalali odejść. Kalala został najlepszym tancerzem i biegaczem w królestwie, więc zazdrosny syn Nkongolo postanowił go zabić. Rozkazał, aby przygotowano pod placem tańców ukryty dół pełen zaostrzonych pali i zaprosił Kalalę do współzawodnictwa w tańcu. Kahia, który grał dla Kalali na bębnie, ostrzegł go o niebezpieczeństwie i Kalala uciekł za rzekę Lualaba do kraju swego prawdziwego ojca, ścigany przez Nkongolo i jego ludzi. Mbidi wyprawił mu serdeczne powitanie i dał wojsko, by mógł pokonać Nkongolo, który uciekł z Bulandą i Mabelą na zachód na górę Kaii. Ale siostry zdradziły jego kryjówkę ludziom Kalali, którzy ucięli mu głowę. Kalala Ilunga został królem i założył drugie cesarstwo Luba, na terenie którego leży dzisiejszy południowo-wschodni Zair.

Kigwa - przodek królów Ruandy. Najwyższy pan niebios, Piorun Nkuba miał niepłodną żonę. Pewnego dnia zabiła ona jedną z mężowskich krów i ukryła jej serce w naczyniu. Przez dziewięć miesięcy troskliwie karmiła serce mlekiem, aż przemieniło się w niemowlę płci męskiej. Syn ten, nazwany Kigwa, dorastał w niebie, aby w końcu spaść na ziemię. miał on syna Gihanga, który wynalazł pierwsze metalowe narzędzia oraz broń i został pierwszym królem Ruandy.

Kintu - według podań ludu Ganda z Ugandy, Kintu był starożytnym bohaterem, założycielem królewskiej dynastii Buganda. Kintu, cudzoziemiec, udał się do nieba w poszukiwaniu żony. Najwyższy Bóg oddał mu za żonę swoją córkę Nambi i nakazał Kintu pośpiesznie wyruszyć w drogę powrotną, bo inaczej jej brat Walumbe ("Śmierć") pojedzie z nimi. Wyruszyli natychmiast, ale Nambi przypomniała sobie, że nie zabrała ziarna do karmienia swych kurcząt. Nie zważając na prośby Kintu nalegała, aby pozwolił jej zawrócić po nie, a kiedy wróciła do męża, Śmierć podążała tuż za nią. Towarzyszyła im w drodze do domu i zamieszkała z nimi na ziemi. Od tej pory wszyscy ludzie muszą zmierzyć się ze śmiercią.

Lueji - legendarna królowa ludu Luanda, potomkini odwiecznego węża Chinawezi i żona herosa Chibinda Ilunga.

Mbidi Kiluwe - książę, ojciec herosa o imieniu Kalala Ilunga.

Mweel - siostra i małżonka Woot, mitycznego przodka królów Kuba i ludu południowo-wschodniego Zairu. Woot i Mweel odbyli ze sobą stosunek miłosny, owocem którego był Nyimi Lele, przodek sąsiedniego ludu Lele.

Mwetsi - "Księżyc". Pierwszy człowiek według mitologii stworzenia ludu Shona z Zimbabwe. Najwyższy bóg Mwari stworzył Mwetsi, który początkowo mieszkał pod wodami. Potem wyszedł na ziemię, aby na niej zamieszkać, ale ziemia była pustynna, dlatego zaczął lamentować. Mwari przysłał mu żonę, Gwiazdę Poranną, która urodziła wszystkie drzewa i rośliny na ziemi. Mwetsi i Gwiazda Polarna zbudowali dom, sporządzili narzędzia i zaczęli uprawiać ziemię. Po dwóch latach Mwari zabrał Gwiazdę Polarną i zastąpił ją drugą żoną, Gwiazdą Wieczorną i ostrzegł Mwetsi przed zbliżającym się nieszczęściem. Tej nocy Mwetsi i Gwiazda Wieczorna odbyli stosunek i kobieta urodziła koĄlęta, owce, bydło, kurczęta i antylopy, a następnie chłopców i dziewczęta, którzy w ciągu jednego dnia stali się dorosłymi ludĄmi. Czwartego dnia ich wspólnego życia Gwiazda Wieczorna ostrzegła Mwetsi, że jego życie jest w niebezpieczeństwie, ale on nadal spółkował z nią, przez co narodziły się lwy, lamparty, skorpiony i węże. Wieczorem jednak nie chciała się kochać i zaproponowała, aby odbył stosunek z córkami. Mwetsi poszedł za jej radą i parzył się z córkami, które następnego dnia narodziły się dzieci. Również i te dorosły w ciągu jednego dnia. W ten sposób Mwetsi stał się królem licznego narodu. Jednak Gwiazda Wieczorna zdradziła go z wężem i stała się bezpłodna. Wąż ukąsił Mwetsi, który zachorował od jadu. W miarę, jak podupadało zdrowie Mwetsi podupadała i ziemia: deszcze przestały padać, rzeki i jeziora wyschły, a śmierć dziesiątkowała naród. Aby położyć temu kres dzieci Mwetsiego udusiły do i wybrały nowego króla. Mit ten zapewne służył uzasadnieniu rytualnego mordu na Mambo, królu Monomotapa w średniowiecznym Zimbabwe. Aby zapewnić nieprzerywalną pomyślność kraju, nie można było dopuścić aby Mambo doczekał śmierci, dlatego też po czterech latach władzy mordowano go i wybierano nowego króla.

Nambi - według wierzeń ludu Ganda z Ugandy, kobieta odpowiedzialną, za pojawienie się śmierci na ziemi. Była córką najwyższego boga, który oddał ją za żonę herosowi Kintu, który był założycielem królewskiej dynastii Buganda. Kintu, cudzoziemiec, udał się do nieba w poszukiwaniu żony. Najwyższy Bóg oddał mu za żonę swoją córkę Nambi i nakazał Kintu pośpiesznie wyruszyć w drogę powrotną, bo inaczej jej brat Walumbe („Śmierć") pojedzie z nimi. Wyruszyli natychmiast, ale Nambi przypomniała sobie, że nie zabrała ziarna do karmienia swych kurcząt. Nie zważając na prośby Kintu nalegała, aby pozwolił jej zawrócić po nie, a kiedy wróciła do męża, Śmierć podążała tuż za nią. Towarzyszyła im w drodze do domu i zamieszkała z nimi na ziemi. Od tej pory wszyscy ludzie muszą zmierzyć się ze śmiercią.

Nkongolo - „Król Tęczy". Despotyczny król z mitologii regionu obejmującego sawanny Afryki środkowej. Nkongolo odbywał stosunki seksualne ze swymi dwiema siostrami Mabelą i Bulandą, oddawał się pijaństwu i był okrutnikiem. Odcinał uszy, nosy, ręce i piersi tym, którzy mu się narazili. Był zapalonym budowniczym, dlatego też nakazał budowlę wysokiej wieży, z której chciał dotrzeć do nieba i uzyskać nieśmiertelność. Niestety, wieża runęła zabijając wielu ludzi. Pewnego razu książę imieniem Mbidi Kiluwe wybrał się na zachód, by zapolować w krainie Nkongolo. Nkongolo był bardzo gościnny i pozwolił Mbidi spać ze swoimi siostrami bliĄniaczkami Bulandą i Mabelą. Obie siostry zaszły w ciążę. Bulanda urodziła syna o imieniu Kalala Ilunga, a Mabela powiła chłopca i dziewczynkę. Nkongolo uznał Kalalę za swego syna, ale po tym, jak doszło między nimi do sprzeczki, Mbidi pozwolił Kalali odejść. Kalala został najlepszym tancerzem i biegaczem w królestwie, więc zazdrosny syn Nkongolo postanowił go zabić. Rozkazał, aby przygotowan 

Art.www. paranormalium.

Offline

 

#2 2007-11-05 14:03:11

Deszcz

Agat

Zarejestrowany: 2007-03-28
Posty: 97

Re: Mitologie z całego świata.

Mitologia anatolijska


Bogowie

Alalu - bóg, pierwszy władca nieba pokonany przez Anu.

Anu - bóg pochodzenia huryckiego, był pierwszym pośród bogów. Syn Alalu. Pokonał go Kumarbim.

Arma - otoczony wielką czcią bóg księżyca; syn Teszuba i Hebab.

Aruna - bóg morza (oceanu otaczającego świat).

Elkunirsza - Hetyckie imię północno - zachodniosemickiego boga Ela, starsze pokolenie.

Enlil - bóg ziemi i atmosfery, władca ludzi, zesłał potop.

Hahhima - bóstwo personifikujące odrętwienie, być może uosobienie cyklicznego obumierania przyrody.

Istanu - bóstwo słońca, pojawiało się na niebie na czterokonnym rydwanie, a widząc wszystko z góry, stało się sędzią oraz świadkiem umów i zobowiązań.

Kumarbi - bóg służący Anu, a następnie zbuntował się przeciw niemu a w walce odgryzł mu "lędĽwie" i połknął jego nasienie, co spowodowało, że w swoim wnętrzu zaczął nosić trzy potężne bóstwa.

Lelwani - bóstwo świata podziemnego.

Runda - wojowniczy bóg opiekuńczy.

Tarhuna - bóg-burza, bóstwo naczelne.

Ulgen - najwyższe bóstwo niebieskie, stwórca świata.

Boginie

Ariniti, Arinna - bogini-słońce ze świętego miasta Hetytów.

Aszertu - bogini północno-zachodio semicka, żona Ela.

Gulses - boginie-pisarki, patronki człowieka. Na tabliczkach życia zapisywały ludzkie przeznaczenie.

Istustaja i Papaja - boginie przeznaczenia z orszaku boga Lelwani. Przędły nić ludzkiego żywota.

Kamrusepa - bogini-czarodziejka, pomocnica i córka boga słońca, wraz z którym czesała owcze runo.

Szauszka - wielka bogini miłości, płodności i wojny.

Inne postacie i zagadnienia

Anunaki - siedmiu bogów podziemia, dzieci An.

Eja - drzewo życia.

Erlik - władca duchów podziemi.

Hedammu - potwór mieszkający w morzu, pożerał tysiącami zwierzęta, niszczył miasta, pola i ludzi. 

www.paranormalium.pl

Offline

 

#3 2007-11-05 14:05:18

Deszcz

Agat

Zarejestrowany: 2007-03-28
Posty: 97

Re: Mitologie z całego świata.

Mitologia Australii, Oceanii i Indonezji


Bogowie

Argula - w mitologii Aborygenów z zachodniego Kimberley postać trickstera związana z czarami. Na terenach tych aspołeczne zachowanie może być ukarane przez namalowanie pokręconej postaci ludzkiej w grocie skalnej i śpiewanie do niej obraĽliwych piosenek, które mają rzekomo sprowadzić na winowajcę kalectwo lub śmierć. O malunkach takich powiada się, że są dziełem Arguli.

Atua - pomniejsi bogowie patronujący różnym zajęciom i opiekujący się poszczególnymi wyspami.

Haumia - maoryski bóg dzikich warzyw i roślin. Był synem boga nieba Rangi i bogini ziemi Papa.

Karaperamun - najwyższa istota czczona w Vanuatu (wcześniejsze Nowe Hebrydy) zanim wyspiarze przeszli na chrześcijaństwo. Kult Karaperamun został wskrzeszony w roku 1940 wraz z przybyciem przedstawiciela kultu cargo, Johna Fruma, który miał być wcieleniem bóstwa.

Kinharingen - bóg z Borneo, zrodził się z żoną ze skały i stali się rodzicami. Żeby zapewnić pożywienie pierwszym ludziom, zabili swe pierwsze dziecko i poćwiartowali je. Głowa przemieniła się w orzech kokosowy, piszczele w trzcinę cukrową, palce w banany, a z krwi wyrósł ryż.

Ku - hawajskie imię polinezyjskiego boga wojny, gdzie indziej znanego pod imieniem Tu.

Lature - indonezyjski bóg otchłani.

Lono - bóg nieba, pokoju i rolnictwa. Hawajski odpowiednik boga w innych regionach znanego jako Rongo. Lono obejmował panowanie na Hawajach co roku, a w trakcie trwającego cztery miesiące święta Makihiki, które rozpoczynało się wraz z pojawieniem się na wieczornym nieboskłonie Plejad i nadejściem jesiennych deszczów. W czasie Makihikik, które bóg ten miał zapoczątkować, z wyspy na wyspę przenoszono jego wizerunek i oddawano mu cześć w podzięce za urodzaj i dostatek. Pod koniec święta Makihiki Lono rytualnie zabijano w głównej, poświęconej mu świątyni, po czym miał on wyruszyć do Kahiki, niewidzialnej krainy, w której pozostawał aż do następnej jesieni. Pozostała część roku była poświęcona Ku, bogu ziemi i dobrobytu.

Lowalangi - indonezyjska najwyższa istota niebiańska, jest wszechmocny, wszechobecny i wszechwiedzący. Za wszelkie wykroczenia karał winnych za pomocą klęsk żywiołowych, a tajfuny stanowiły podstawowy repertuar nakładanych przez niego kar.

Nareau - pierwotne bóstwo, według mitologii z Wysp Gilberta (w Mikronezji). Nareau rozpoczął proces stworzenia przez namówienie węgorza do rozdzielenia nieba i ziemi.

Paao - hawajski bóg, który podobno zapoczątkował obrzędy związane z Makihiki, świętem boga Lono. Paao rzekomo przybył na wyspy hawajskie z niewidzialnego lądu za morzem. Był założycielem nowej religii i tym, który obalił ówczesną dynastię wodzów.

Rangi - pierwotne bóstwo stwórcze maoryskiego panteonu. Rangi, bóg nieba i Papa, bogini ziemi, objęci tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj

Rona - według mitologii maoryskiej bóg, który walczy z księżycem. Walka rozpoczęła się po tym, jak księżyc ukradł żonę Rony. Kiedy księżyc męczy się walką, znika. W tym czasie Rona i Księżyc zbierają siły i jest to czas fazy przybywania księżyca. Podczas pełni walka zostaje wznowiona.

Rongo, Lono, Ro - maoryski bóg pokoju i roślin uprawnych, jeden z sześciu potomków pierwotnych bóstw Rangi i Papy. W jednym ze swych aspektów, jako Rongo- maui, podobno sprowadził pierwsze jamy (słodkie ziemniaki). Na Hawajach jest czczony pod imieniem Lono.

Sang Jang - najwyższe bóstwo na Jawie.

Sihai - indonezyjski bóg, którego Lowalangi ulepił z błota i ożywił własnym oddechem. Gdy Sihai umarł - jego prawe oko zamieniło się w Słońce, lewe w Księżyc, z ust wyrosło drzewo ognia, z gardła drzewo złota, z brzucha zaś drzewo, które dało początek ludziom.

Tane - bóg sprawujący pieczę nad lasami porastającymi małe skrawki ziemi, wyrastające z bezmiaru wód oceanu. Na Hawajach czczony jako bóstwo Słońca, który wraz z żoną Hina, władczynią srebrnego globu przemierzał nieboskłon.
Tane był synem Papy- matki ziemi i Rangiego- ojca nieba. Rangi i Papa objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj, ale Tane naraził się na zazdrość ze strony rodzeństwa. Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa Tane i sprawił, że jego dziecko, ryba, która do tej pory mieszkała w lasach, uciekła do morza, do królestwa boga Tangaroa. Podobno Tane, rozwścieczony z powodu utraty potomka, pozostawał od tej pory w konflikcie z Tangaroa. Kiedy Tane zapragnął się ożenić poprosił o rękę Papę. Odmówiła mu, ale za jej radą stworzył on pierwszą kobietę, Hinehauone z piasku wyspy Hawaiki. Hinehauone była odpowiedzialna za narodziny pierwszego człowieka i za pojawienie się śmiertelności. Urodziła ona Tane córkę imieniem Hinetitama, która póĽniej stała się Hinenuitepo, gigantyczną boginią śmierci. Tane poślubił póĽniej Hinetitamę, ale kiedy dziewczyna dowiedziała się, że jest jej ojcem, uciekła z przerażeniem do krainy podziemi i stała się Hinenuitepo. Stamtąd zawołała do Tane, że sprowadzi śmierć na wszystkie jego dzieci. W ten sposób rodzaj ludzki stał się śmiertelny.

Tangaloa, Tangaroa, Tanaoa, Taaroa - maoryski bóg oceanu, patron rybaków i żeglarzy, opiekun ryb, otaczany szczególną czcią. Syn Rangiego i Papy. Był bóstwem bardzo znanym w całej Polinezji. Poza Nową Zelandią czczono go jako stwórcę innych bogów, Ziemi i ludzi. Według maoryskiej mitologii większość tworów morskich to dzieło Tangaroa, a te znajdujące się na ziemi, dziełem Tane. Jednakże wszystkie ryby były potomkami Tane i zamieszkiwały lasy, dopóki Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa i sprawił ryba, uciekła do morza, do królestwa Tangaroa. Podobno Tane, rozwścieczony z powodu utraty potomka, pozostawał od tej pory w konflikcie z Tangaroa.

Tawhiri - maoryski bóg żywiołów, syn Rangiego i Papy. Maoryski mit o stworzeniu opowiada, że . Rangi i Papa objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Bóg wojny Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj, ale Tane naraził się na zazdrość ze strony rodzeństwa. Tawhiri, bóg żywiołów, powalił wszystkie drzewa Tane i sprawił, że jego dziecko, ryba, która do tej pory mieszkała w lasach, uciekła do morza, do królestwa boga Tangaroa.

Tjapara - według podań ludu Tiwi z wysp Melville i Bathurst- człowiek, który stał się księżycem.

Tu - według maoryskiego mitu o stworzeniu Tu był bogiem wojny, synem Rangiego i Papy. Rangi, bóg nieba i Papa, bogini ziemi, objęci byli tak ciasno w pierwotnej próżni, że żadne z ich sześciorga dzieci nie mogło oddzielić się od nich po urodzeniu. Tu zaproponował, aby zabić rodziców, ale bóg lasów Tane stwierdził, że lepiej będzie rozdzielić ich siłą. Każdy bóg po kolei próbował rozdzielić bóstwa, ale dopiero Tane się to udało. Wtedy to Rangi i Papa zajęli miejsca, na których spoczywają do dzisiaj. Pewnego dnia Tu został napadnięty przez Tawhiri, a żaden z pozostałych braci nie przyszedł mu z pomocą, dlatego Tu zwrócił się przeciw nim. Łapał w siatkę ryby i zwierzęta, potomstwo Tangaroa i potomstwo Tane, i zjadał dzikie rośliny i zboża, dzieci Haumia i Rongo. Tu zdobył znajomość magii, która umożliwiała mu kontrolę nad wszystkimi dziećmi swoich braci: pogodą, zwierzętami, roślinami i materią nieożywioną.

Boginie

Hainuwele - "Liść Palmy Kokosowej”. Bogini u ludów żyjących na wyspie Seram (na terenie dzisiejszej zachodniej Indonezji). Hainuwele według mitu powstała ze zmieszania się krwi jej ludzkiego ojca z sokiem kwiatu palmy kokosowej. Po śmierci zadanej z rąk ludzi odrodziła się na nowo w roślinach służących odtąd ludziom za pokarm, a także spowodowała podział ludzi pierwotnych na zwierzęta i ludzi właściwych.

Hinenuitepo - "Wielka Pani Ciemności”. Maoryska bogini ciemności i śmierci. Hinenuitepo zwana pierwotnie Hinetitama ("Dziewica Świtu”) była córką Hinehauone, pierwszej kobiety i boga Tane. Tane poślubił Hinetitamę, ale kiedy dziewczyna dowiedziała się, że jest jej ojcem, uciekła z przerażeniem do krainy podziemi i stała się Hinenuitepo. Stamtąd zawołała do Tane, że sprowadzi śmierć na wszystkie jego dzieci. W ten sposób rodzaj ludzki stał się śmiertelny. Ojciec powiedział tricksterowi Maui, że jeżeli przejdzie przez ciało Hinenuitepo od pochwy do ust, wówczas stanie się nieśmiertelny. Maui spróbował to uczynić w trakcie snu Hinenuitepo, ale zbudził ją śmiech jakiegoś ptaka, więc zabiła Maui potwierdzając tym samym, że ludzkie istoty nigdy nie uzyskają nieśmiertelności.

Kaintangata - w mitologii Maorysów była boginią niebios. Poślubiła wodza kanibali Whaitiri, a następnie wydała na świat Hema, ojca bohatera Tawhaki.

Pani - maoryska bogini wegetacji, żona boga Rongo i matka jamów (ignamów, jadalnych bulw).

Papa - maoryska bogini stworzycielka ziemi, małżonka boga nieba Rangi i matka wielkich bogów maoryskiego panteonu. Kiedy jej syn Tane, bóg drzew, szukał towarzyszki życia, zwrócił się najpierw do matki. Ona jednak odrzuciła jego zaloty i poradziła mu, aby stworzył sobie żonę z piasku wyspy Hawaiki. Twór ten, Hinehauone, był pierwszą istotą ludzką.

Inne postacie i zagadnienia

Alczeringa, Alcziranga - "Religia”. Był to czas przodków w wierzeniach tubylców Australii. Według ich religii jest to czas ahistoryczny, istniejący równocześnie z czasem historycznym, Czas Święty, zwany też Epoką Snu. Jednocześnie uważany jest za bardzo odległy czas stworzenia oraz aktualny czas przeżywany. Alczeringa jest wciąż "odnawiany” za pomocą rytuałów i sztuki sakralnej. Termin Alczeringa pochodzi najprawdopodobniej pochodzi z języka plemienia Aranda (zamieszkujących środkowy obszar Australii).

Areop-Enap - pierwotny pająk, który według mitologii ludu Nauru zamieszkującego obszary Mikronezji rozpoczął dzieło stworzenia morza i nieba. Areop-Enap znalazł wielkiego małża i rozkazał pewnemu skorupiakowi, by go rozłupał. Skorupiakowi udało się to tylko częściowo, więc Areop-Enap zwrócił się do gąsienicy o pomoc. Gąsienica otworzyła całkowicie małża, ale zmarła z wyczerpania. Górna część muszli stała się niebem, a pot gąsienicy słonym morzem. Ostatecznie gąsienica została Słońcem, a skorupiak Księżycem.

Bracia Ptaka Dzwonu - starodawni bohaterowie Czasów Stworzenia związani z Uluru (Ayer's Rock) w środkowej Australii. Według jednej z wersji ich historii opowiedzianej w 1976 roku dwaj bracia skradali się za emu nad Antalanya, stawem wśród skał w pobliżu Uluru. Nie znana im kobieta szukała gąsienic w pobliskim Wangka Arkal. Na głowie niosła misę na podkładce. Ładunek ześlizgnął się jej z głowy i spłoszył emu, który pobiegł na północ w kierunku Uluru, a za nim obaj bracia. U stóp Uluru jest nacięcie, będące jakoby podkładką pod niesioną na głowie misę, która leży tam, gdzie upadła. Nieco dalej jest staw, z którego pił emu.

Czasy Marzeń - w aborygeńskich mitach tak nazywała się pierwotna epoka tworzenia świata, będąca okresem, w którym plemienne istoty boskie przemierzały kontynent australijski. Owe istoty kształtowały krajobraz wokół, a także ustanawiały formy zachowań społecznych i w trakcie swego przemarszu pozostawiały dusze nienarodzonych dzieci. Czasy Marzeń to również stan ducha, osiągany przez uczestników obrzędu. Wierzy się, że uczestnicy ci na krótko wcielają się we własnych przodków i odtwarzają ich podróże lub uwalniają ich moc

Czuringi - święte przedmioty, ślady bytności pozostawione na ziemi przez Aborygenów (przeważnie kamienne lub deseczki pokryte znakami).

Djunggun - postać z pierwotnego aborygeńskiego mitu regionu zachodniego Kimberley, który tłumaczy pochodzenie niekazirodczego małżeństwa. W zamierzchłej przeszłości, głosi mit, kazirodztwo było na porządku dziennym. Pewnego razu dwóch mężczyzn, Djunggun i Wodoy, poślubili każdy córkę drugiego. Djunggun jednak postanowił przyjąć córkę Wodoya nie oddając swojej, a wtedy Wodoy pozbawił go pałką głowy. Od tej pory nie było już kazirodczych małżeństw. Djunggun i Wodoy, przemienili się w ptaki, dając początek gatunkowi kozodojów.

Hawaiki - była to mityczna ojczyzna ludów polinezyjskich, siedziba bogów oraz praprzodków, którzy stamtąd zaczęli proces kolonizacji wysp Oceanu Spokojnego. Była to także kraina, do której wracają dusze zmarłych na wieczny spoczynek. Etymologiczny związek nazw wysp Samoa (obecne Savaii) i Hawaje (dzisiejsze Hawaje) jest jedną z przesłanek tezy o wspólnym pochodzeniu wszystkich ludów Polinezji.

Hina - kobieta, która wyhodowała pierwszy orzech kokosowy, jak głosi mit ludu Tonga. Hina była kobietą ze szlachetnego rodu, której dziewictwo było szanowane i chronione przez całą społeczność. Pewien węgorz odbył z nią stosunek i uczynił ją brzemienną. Jej lud złapał winowajcę, który został posiekany i zjedzony z wyjątkiem głowy, o której zachowanie prosiła Hina. Hina pochowała ja i z niej właśnie wyrosła pierwsza palma kokosowa.

Hinehauone - w maoryskiej mitologii Hinehauone jest pierwszą istotą ludzka. Bóg stworzyciel- Tane, syn Papy- matki ziemi i Rangiego- ojca nieba zapragnął się ożenić. Jego matka odmówiła mu, ale za jej radą stworzył on pierwszą kobietę, Hinehauone (czyli "Dziewica Stworzona z Ziemi”) z piasku wyspy Hawaiki. Hinehauone była odpowiedzialna za narodziny pierwszego człowieka i za pojawienie się śmiertelności. Urodziła ona bóstwu Tane córkę imieniem Hinetitama, która póĽniej stała się Hinenuitepo, gigantyczną boginią śmierci.

Honoyeta - bóg wąż z podań ludu Kalauna na wyspie Goodenough w Melanezji. Miał dwie żony. Kiedy pracowały poza domem Honoyeta zrzucał skórę węża i stawał się pięknym młodzieńcem. Jedna z żon odkryła jego tajemnicę i zniszczyła skórę węża. Honoyeta wpadł w szał i sprowadził na ludzkość suszę, głód i śmierć.

Iolofath - w mitologii Mikronezji był bohaterem kulturowym i tricksterem, znanym też jako Olifat. Często utożsamiany był ze słońcem, zasłużył się ludziom przyniesieniem ognia. Na przykład na środkowych wyspach Caroline powiadają, że Olifat przysłał na ziemię ptaka, niosącego ogień w dziobie. Na atolu Ulithi mówią, że Iolofath, słońce, był synem boga nieba Lugeilangac i kobiety imieniem Thilpelap. Iolofath mieszkał na ziemi, ale pewnego dnia postanowi odwiedzić niebo, gdzie został zabity przez swoich niebiańskich krewniaków. Ojciec wskrzesił go i pozwolił pozostać między bogami.

John Frum - jest to główna postać melanezyjaskiego kultu cargo, zainicjowanego na Nowych Hebrydach (dzisiejsze Vanuatu) w czasie II wojny światowej. John Frum uważany jest za wcielenie Karaperamuna, najwyższej istoty czczonej w Vanuatu, zanim lud nawrócił się na chrześcijaństwo. Jego nadejście ma zapowiedzieć epokę kago (cargo- "Bogactwo”).

Kariki - brat maoryskiego herosa Tawhaki. Kariki przedstawiany był jako grubianin i głupiec, przeciwieństwo mądrego i bohaterskiego brata. Kore - chaos lub niezgłębiony ocean.

Kruk i krab - postaci, które w mitologii ludu Murinbata z północno-wschodniego dystryktu Victoria River nauczyły ludzi, jak umierać. Kruk i krab spierały się o najlepszy sposób umierania. Krab powiedział, że zna dobrą metodę i poszedł poszukać dziury w gruncie. Zrzucił swój stary pomarszczony pancerz i czekał w jamie, aż wyrośnie mu nowy. Powrócił z nowym pancerzem, ale wówczas kruk stwierdził, że zna szybszy sposób umierania. Natychmiast zamknął oczy i upadł na wznak. Krab próbował ocucić go wodą, ale nie zdołał, ponieważ kruk był martwy. Według podań ludu Murinbata ludzie postanowili umierać w taki sam sposób jak kruk.

Kulty cargo - w Oceanii kontakt z cywilizacją europejską doprowadził do stworzenia i modyfikacji mitów obrazujących miejsce Europejczyków we wszechświecie. Melanezyjczycy i inni wyspiarze byli oszołomieni ilością dóbr materialnych, jakie przybysze przywozili na swoich statkach i od wyrazu "cargo” utworzono w pidżin słowo "kago” oznaczające "towary”, "własność” lub "bogactwo”. Melanezyjczycy wierzyli, że Europejczycy muszą być w posiadaniu jakiejś szczególnie skutecznej magii, żeby mieć takie bogactwo i stworzyli "kult cargo”, aby zdobyć tę wiedzę dla siebie. Powszechne było przekonanie, że jakiś przodek, bóg lub inna czczona postać może zesłać "kago”. Jego nadejście miało zapowiedzieć nową epokę dobrobytu, sprawiedliwości i, jak wierzyli niektórzy, wyzwolenia spod obcego panowania. Kulty cargo dotrwały do dnia dzisiejszego: na przykład książę Filip, małżonek królowej Elżbiety II, jest przedmiotem kultu na wyspie Tanna na Vanuatu.

Kungarankalpa - aborygeńskie imię rodowych bohaterek znanych jako Siedem Sióstr.

Lang - królestwo nieba w mitologii atolu Ulith w Mikronezji.

Lelembut - duchy powodujące u ludzi choroby.

Malaveyovo - nienasycony kanibal z mitologii wyspy Goodenough (Papua Nowa Gwinea). Powiadają, że Malaveyovo zwykł wędrować po wyspie, z zapałem pożerając każdego, kogo napotka na swojej drodze, przyczyniając się w ten sposób do jej poważnego wyludnienia. Dlatego też wyspiarze składają mu ofiary z płodów ogrodowych w przekonaniu, że im więcej zje warzyw tym mniej pożre ludzi. Zwyczaj ten kontynuowany jest obecnie w formie abutu, konkursu, w trakcie którego współcześni wyspiarze rywalizują o to, kto przygotuje najokazalszy dar warzywny.

Mana - bezosobowa, niematerialna siła, swoistego rodzaju fluid, który może przenikać istoty żywe, jak i ciała nieożywione, może przemieszczać się z jednego przedmiotu na drugi, a natężenie tej siły może ulegać zmianie.

Maui - najsławniejszy, swawolny i sprytny heros w mitologii polinezyjskiej. Maui urodził się przedwcześnie, i według niektórych podań, został przez matkę wrzucony do morza, ale słońce go uratowało. Jednym z jego pierwszych wyczynów było spowolnienie ruchu słońca za pomocą kości szczękowej jego zmarłej babki po to, by dać ludziom więcej czasu na gotowanie pożywienia, albo aby zapewnić matce więcej czasu na uszycie ubrania z kory (tapa). Pewnego dnia wyprawił się z braćmi na ryby i złowił pierwszy ląd (wyspę), według jednych wyspę Hawaiki lub Teika-aMaui ("Ryba Maui”), Nową Zelandię. Ofiarował ludziom ogień, który wykradł jego opiekunce, Mahui-ike, starożytnej heroinie krainy zmarłych. W trakcie innej wyprawy do krainy zmarłych Maui próbował przejść po ciele śpiącej Hinenuitepo, bogini śmierci, ponieważ wierzył, że w ten sposób stanie się nieśmiertelny. Ale bogini zbudziła się i zabiła go. Od tej pory żadna istota ludzka nie może zyskać nieśmiertelności.

Memedis - duchy sprowadzające na ludzi różne nieszczęścia.

Mimi - figlarna istota, trickster, z mitologii Aborygenów zachodniej Krainy Arnhem. Mimi mieszkają w szczelinach skalnej skarpy Krainy Arnhem i ogólnie rzecz biorąc są istotami życzliwymi. Na przykład uczą ludzi sztuki polowania. Mogą jednak zachowywać się wrogo, gdy zaskoczy je nagła obecność obcych. Każdy podróżujący po buszu powinien krzyczeć, aby mmi usłyszały, że ktoś jest w pobliżu. Ludzie, którzy je przestraszą mogą zostać ukarani chorobą. Nie należy się zbliżać do wyglądających na oswojone kangurów, bo mogą one należeć do mimi: jego właściciel zabije każdego, kto wyrządzi zwierzęciu krzywdę. Często mówi się, że starożytne Aborygeńskie malowidła w jaskiniach są dziełem mimi.

Mudungkala - według podań ludów z wyspy Melville i Bathurst przy północnej Australii jest to ociemniała starsza kobieta odpowiedzialna za pojawienie się pierwszych ludzi. W okresie tworzenia, czyli Czasach Marzeń, spod ziemi, na południowo-wschodnim krańcu wyspy Melville wyłoniła się wyłoniła się Mudungkala. Towarzyszyło jej troje dzieci będących pierwszymi ludĽmi, którzy zaludnili wyspę. Mudungkala przepełzła przez bezkształtny pierwotny krajobraz, a ze śladów, które za sobą zostawiała, tryskała woda. W końcu poziom wody tak się podniósł, że wyspy zostały odcięte od kontynentu australijskiego.

Namorodo - plemię swawolnych istot w mitologii Aborygenow zachodniej Krainy Arnhem. Przerażające postaci o długich pazurach, ciele składającym się z samej skóry i kości, utrzymujących się za pomocą ścięgien. Poruszają się w nocy przelatując ze świstem po niebie. Jednym pazurem mogą zabić każdego, kogo usłyszą, szczególnie rannych i chorych. Jeśli Namorodo pochwyci duszę osoby zmarłej, może ona nigdy nie dołączyć do klanu totemicznych przodków, przemieniając się w nienawistną istotę pędzącą po buszu. Namorodo byli również kojarzeni z czarami i spadającymi gwiazdami.

Ngandjala, Ngandjala - jedno z plemion tricksterów z mitologii Aborygenów z terenów zachodniego Kimberley. Podobnie jak Wurulu-Wurulu, Ngandjala-Ngandjala miały włóczyć się po buszu, szukając okazji do czynienia takich szkód, jak niszczenie zbiorów czy malowideł jaskiniowych, wykonanych przez starożytnych herosów. Niektórzy jednak wierzą, że istoty te mogą być czasem pomocne, na przykład gotują owoce jadalne, aby przyspieszyć ich dojrzewanie. W czasie pory deszczowej można czasem zobaczyć Ngandjala-Ngandjala w chmurach, a opary unoszące się po ulewie, wskazują miejsca ognisk, gdzie gotowały one owoce. Ngandjala-Ngandjala padają ofiarą działania innego trickstera Unguramu. Z ognisk Ngandjala-Ngandjala kradnie on jadalne korzenie, a Ngandjala-Ngandjala łapią go za ogon, i ciągną tak długo, dopóki nie zdradzi, gdzie ukrył skradzioną żywność.

Oknanikilla - święte tereny, na których składa się czuringi.

Orłosokół i kruk - według aborygeńskiej mitologii z południowo-wschodnich obszarów Australii twórcami instytucji małżeństwa byli dwaj ludzie. Podobno Orłosokół (zwany również Biljara) oraz Kruk (albo Wagu) ustanowili instytucję małżeńską poprzez określenie stopni pokrewieństwa, w ramach których małżeństwo było dopuszczalne. Ci dwaj mężczyĽni pojawiają się w opowieściach jako rywale, przy czym Kruk często próbuje przechytrzyć lub okpić Orłosokoła. Na przykład w jednej opowieści Orłosokół spalił Kruka i zamienił go w ptaka, którego imię nosił. Sam Orłosokół stał się ptakiem, kiedy Kruk namówił go podstępnie do wzbicia się w niebo.

Po - pierwsze ciemności, prabyt.

Purukupali - bożek rodowy odpowiedzialny za moralność według ludu Tiwi z wysp Melville i Bathurst. Purukupari był jednym z pierwszych ludzi, synem Mudungkala, ślepej, starej bohaterki rodowej z Czasów Marzeń. Purukupali ożenił się, a żona urodziła mu syna. Mieszkali w tym samym obozowisku, co Księżycowy Człowiek, Tjapara, kawaler, który pożądał żony Purukupali. Pewnego dnia poszli razem do lasu, zostawiając jej syna w cieniu drzewa. Jednak podczas ich nieobecności cień przesunął się i dziecko zmarło z gorąca. Purukupali wpadł w gniew, i ogłosił, że od tej pory ludzie będą umierali. Tjapara obiecał przywrócić dziecku życie. Obaj zaczęli walczyć nad ciałem, ale w końcu Purukupali zabrał je i odszedł w morze. Tjapara zamienił się w księżyc. Ślady na księżycu to blizny po ranach zadanych w walce.

Rata - heros występujący w mitologii maoryskiej i innych mitologiach polinezyjskich. Jego ojciec, zwany Wahieroa, został zabity przez potworne jaszczurki, które służyły jego wrogowi, Puna. Rata wybrał się na poszukiwanie ciała ojca. W końcu znalazł jego głowę we wnętrznościach wielkiego rekina Matuku i odzyskał resztę od potwornych jaszczurek. Jednakże w drodze do domu sam Rata został przez jaszczurki pocięty na kawałki.

Rona - zachłanna kanibalka z mitologii Tahiti. Rona, zwana również "Długie Zęby” miała piękną córkę imieniem Hina, która zakochała się w mężczyĽnie imieniem Monoi. Jednak Rona pojmała Monoi i pożarła go. Hina zwróciła się o pomoc do No'a-huruhuru (czyli "Włochatego Wodza”) i Rona została zabita.

Siedem Sióstr - siedem wędrownych plemiennych bohaterek z Czasów Marzeń, nazywanych również ich aborygeńską nazwą Kungarankalpa. Pełna trasa wędrówki sióstr została odtworzona na podstawie opowieści autorstwa różnych aborygeńskich klanów wzdłuż niej mieszkających. Siostry podążały na południe ze środka Australii, aby uciec przed rozpustnym mężczyzną imieniem Nyiru. Ucieczkę znaczą różne osobliwości krajobrazu: na przykład niskie urwisko to wiatrołom, który zbudowały, obozując taj jednej nocy. Po dotarciu na południowe wybrzeże siedem sióstr weszło do morza, a następnie przeskoczyło do nieba. Znalazłszy się w niebie, zamieniły się w konstelację gwiezdną Kurialya (czyli Plajady).

Siostry Wawilak - dwie rodowe bohaterki z Czasów Marzeń. Według mitologii aborygeńskiego ludu Ylongu z krainy Arnhem. Siostry Wawilak przemierzały pierwotny krajobraz, kształtujący środowisko naturalne i nadając nazwy stworzeniom i roślinom. Obie powiły synów. Starsza siostra niechcący dopuściła się tego, że jej krew menstruacyjna padła do rozlewiska, co rozgniewało mieszkającego w niej węża Yurlunggur. Wąż wywołał wielką burzę i powódĽ. Aby go ugłaskać, siostry śpiewały pieśni, ale Yurlunggur połknął kobiety i ich synów, a następnie wycofał się do nieba w postaci tęczy. Gdy wody potopu opadły, Yurlunggur wrócił na ziemię na miejsce, które stało się pierwszym terenem inicjacyjnym ludu Ylong, po czym zwrócił siostry i ich synów. Przechodzili tamtędy dwaj mężczyĽni, którzy nauczyli się pieśni sióstr, a następnie wykonali pierwsze obrzędy inicjacji ludu Ylongu, będące obrzędami przejścia chłopców do dorosłego życia.

Tawhaki - słynny heros z maoryskiego mitu. Tawhaki i jego brat Kariki byli synami półboga Hema i bogini nieba. Po śmierci Hema zabitego przez potwory Tawhaki wyruszył w podróż do miejsca, gdzie zginął jego ojciec, aby go pomścić. Po drodze heros przeżył liczne przygody, które stały się podstawą cyklu mitów. W wielu z nich głupawy i leniwy Kariki jest przeciwstawiany heroicznemu i szlachetnemu bratu. W trakcie wędrówek Tawhaki ożenił się i miał syna, Wahieroa, którego syn Rata to kolejny heros w polinezyjskiej mitologii.

Tiv'r - plemienny bohater kulturowy ludu z regionu Trans-Fly w Papui Nowej Gwinei. Pewnego dnia Tiv'r usłyszał słabe ryczenie z wnętrza macicy swej żony. Posłał różne ptaki, aby sprawdziły, co jest przyczyną tego hałasu, i jeden z nich wydobył pierwszego ryczywoła. Duch tego instrumentu muzycznego nazwany był Tokijenijeni i był synem Tiv'r. Ryczywół to kawał drewna na linie, który, kręcony wokół głowy, wydaje ryc 


www. paranormalium.pl

Offline

 

#4 2007-11-05 14:07:09

Deszcz

Agat

Zarejestrowany: 2007-03-28
Posty: 97

Re: Mitologie z całego świata.

Mitologia aztecka i inkaska


Bogowie

Acoluahuacatl - bóg umarłych.

Camaxtli - bóg nocy i myślistwa czczony głównie w Tlaxcali.

Centzon Huitznahua - czterystu z południa, gwiazdy południa, bracia Huitzilopochtli.

Centzon Mimixcoa - czyli "Czterystu z Północy". Czterysta wężów chmur. Gwiazdy północy.

Centzon Totochtin - czyli "Czterysta Królików", synowie Mayauel. Była to grupa pomniejszych azteckich bogów kojarzonych z oszałamiającym napojem zwanym pulque lub octli, wytwarzanym z rośliny maguey i powszechnie używanym podczas publicznych rytuałów i uroczystości. Do Centzon Totochtin należy między innymi Tepoxtecalt, bóg pijaństwa. Królik znany jest ze swej płodności i rzekomej psotliwości i prawdopodobnie to wyjaśnia kojarzenie go z pulque. Trunek ten łączono też z płodnością- czasami przedstawiano, jak tryska z piersi bogini matki.

Cinteotl, Centeotl - "Pan Kolby Kukurydzy". W mitologii Azteków bóg kukurydzy. Męskim odpowiednikiem bogini Chicomecoatl. Centeotl, kojarzony był w szczególności z kukurydzą, podczas gdy Chicomecoatl reprezentowała ogólnie pożywienie, w tym kukurydzę. Oba bóstwa były ściśle związane z boginią wody Chalchiuhtlicue, żoną boga deszczu i płodności Tlaloca. Łączono je również z Xilonen, boginią młodych pędów zboża.

Eekatl - bóg wiatru.

Ek Chuak - "Czarny Pan".

Huehneteotl, Huehueteotl - "Stary Bóg". Aztecki bóg ognia i domowego ogniska, syn bogini Mayahual. Prawdopodobnie początkowo był bóstwem Olmeków (1500-400 p.n.e.). Huehueteotl był czczony przez Azteków jako najstarszy bóg i pierwszy towarzysz rodzaju ludzkiego. Wydaje się, że stał ponad wszystkimi lokalnymi bóstwami. Już od 500 roku p.n.e. był przedstawiany jako zgarbiony starzec, z kilkoma zębami lub całkowicie bezzębny z piecykiem na głowie. W czasie święta na jego część, ofiarowywano mu jęńców, których kapłani najpierw wiązali sznurami. Zarzuciwszy ich sobie na plecy tańczyli wokół ogniska, po czym wrzucali ich w płomienie i nie czekając na ich śmierć, wyciągali hakami z ognia i wydzierali poparzonym lecz żywym serca.

Huitzilopochtli - "Koliber Południa". Błękitny Tezcatlipoka. W religii Azteków był to bóg wojny, opiekun narodu i państwa. Syn Coatlicue, jednej z czterech bogiń-matek. Miała ona począć Huitzilopochtli na Coatepec, gdzie została zapłodniona magiczną kulą puchu, która zstąpiła z nieba. Jej wcześniejsze potomstwo, boginię Coyolxauhqui oraz jej czterystu braci, Centzon Huitznahaua, brzemienność matki rozwścieczyła do tego stopnia, że zabili ją, odcinając jej głowę i ręce. Jednakże w chwili jej śmierci wydała na świat w pełni ukształtowanego Huitzilopochtli, który natychmiast zabił siostrę, a następnie jej poćwiartowane ciało rzucił pod Coatepec, po czym ruszył rozgromić swych licznych braci. Podczas różnych świąt składano mu ofiary z ludzi. Był wyłącznie azteckim bogiem i prawdopodobnie na początku był legendarnym bohaterem, póĄniej deifikowanym. Jest on panem Piątego Słońca, aktualnie trwającej epoki, która ma zakończyć się w 2012 roku n.e. Ustanawia on zakazy.

Jakatekutli - - bóg handlu i kupców.

Kamasztli - bóg myślistwa.

Ketsalkoatl, Quetzalcoatl - "wąż okryty piórami", "uskrzydlony wąż", "drogocenny wąż", "drogocenny bliĄniak", "pierzasty wąż". U Majów Ku-kul-kan. Bóg Słońca, Wiatru i Wiedzy, symbol dobra. Współtwórca świata, cywilizator Totleków, tytuł dwóch najwyższych kapłanów azteckich. Stworzył pierwszych ludzi i ofiarował im kukurydze. W nowszej legendzie wielki bóg (o białej skórze i jasnych oczach) wcielił się w mądrego władcę: nauczył swój lud rzemiosł, rolnictwa, budowy świątyń. Pod koniec panowania udał się na wschód do kraju Majów, aby tan pomagać ludziom. W innej wersji udał się na wschód, wszedł do łodzi i popłynął, a następnie wzniósł się ku przestworzom. Obiecał, że powróci. Pomni słów swego boga-dobroczyńcy Aztekowie powitali Hernana Cortesa jako powracającego z niebios Quetzalcoatla. Tradycje tubycze głoszą, iż był synem bogini Chimalmy albo bogiem siedzącym na Gwieżdzie Zarannej. Jeszcze inne wersje twierdzą iż gdzieś w trzynastym niebie żył bóg Tonacatecutli z żoną Tonacacihuatl. Mieli oni czterech synów: Tlatlauhqui Tezcatlipocę, Yayauhqui Tezcatlipocę, Huitzilopochtli'ego i Quetzalcoatla. Quetzalcoatl wiódł spór z Tezcatlipocą ("Dymnym Zwierciadłem"). Była to walka dobra ze złem. Quetzalcoatla - stwórcę i zarazem stworzenie - czczono potem najbardziej w Tuli, gdzie ponoć władał. Wprowadził był tam kult krzyża (symbole życia, energii i wytwarzania pokarmów), miłował pokój, czystość obyczajów i bezkrwawe ofiary. Miał białą skórę i nosił brodę. Odszedł wyparty przez Tezcatlipocę, lecz obiecał, że wróci.

Makuilszoczitl - bóg miłości, śpiewu, muzyki, tańca i młodej odrastającej roślinności.

Miszkoatl - bóg wojny i myślistwa.

Nanawacin - imię boga, który rzucił się do ognia i stał się Słońcem.

Ometekutli - najwyższy bóg nieba, bóg dwoisty "matka i ojciec bogów i ludzi", dawca życia.

Ometeotl - "Dwu-Bóg". W azteckim micie o stworzeniu było to bóstwo, które pojawiło się jako pierwsze. Ometeotl był bóstwem, które stworzyło samo siebie, istotę płci zarówno męskiej jak i żeńskiej. Jego męskim przejawem był Ometecuhtli, a żeńskim Ometecihuatl. Ta pierwotna para małżeńska rządziła najwyższym poziomem nieba, Omeyocan ("Miejsce Dualizmu") i odbywała stosunki miłosne, których owocem były cztery wielkie bóstwa: Huitzilopochtli, Quetzalcoatl, Tezcatlipoca, Xipe Totec. Do nich dołączył Tlaloc i jego małżonka Chalchiuhtlicue. Wierzono również, że Ometecuhtli i Ometecihuatl zsyłali na ziemię dusze nie narodzonych dzieci.

Senteotl - bóg kukurydzy.

Sziotekotli - bóg ludu Otomi.

Szipe Totek - bóg roślinności i płodności.

Szocziteotl - bóg dziewiątego nieba.

Szolotl - bóg podziemnego świata zmarłych o psiej głowie.

Tepejolotl - bóg wyobrażany w postaci jaguara, mieszkający w jaskini, we wnętrzu Ziemi.

Tesistekatl - bóg, który rzucił się do ognia i przemienił w Księżyc.

Texcatlipoca, Tezcatlipoca - "Dymiące Zwierciadło", "Pan Dymiącego Lustra"; jeden z najważniejszych bogów azteckiego panteonu wchodzący w skład świętej trójcy. Współtwórca i niszczyciel kolejno stwarzanych światów. Miał dużo przydomków. Bóg Wielkiej NiedĄwiedzicy i nocnego nieba. Wielki czarodziej. Potrafi przemieniać się w różne postaci i widzi wszechrzeczy w obsydianowej kuli. Największy bóg panteonu Ameryki Środkowej. Każde inne bóstwo stwórcze było postrzegane jako aspekt Tezcatlipoki. Według azteckiego mitu o stworzeniu świata Ometecuhtli i Ometecihuatl i odbywała stosunki miłosne, których owocem były cztery wielkie bóstwa: Huitzilopochtli, Quetzalcoatl, Tezcatlipoca, Xipe Totec, nazwane czterema Tezcatlipocami. Xipe Totec ("Czerwony Tezcatlipoca) rządził pierwszym Słońcem. Do nich dołączył Tlaloc i jego małżonka Chalchiuhtlicue. Kult Tezcatlipoki dotarł do środkowego Meksyku około roku 1000 n.e. wraz z Toltekami i od czasów Azteków (około 1325 roku n.e.) bóg ten zgromadził największą liczbę aspektów i tytułów spośród wszystkich bóstw. Niektóre z tych tytułów to: Yoalli Ehecatl ( czyli "Nocny Wiatr"), Yaotl (czyli "Wojownik"), Titlacuan (czyli "Ten, Którego Jesteśmy Niewolnikami"), Moyocoyatzin (czyli "Pan, Władca Samowolny","Ten, Który się Stworzył Sam"), Yaotzin (czyli "Wróg"), Nezahualpilli (czyli "Książę Poszczący").Tezcatlipoca był kojarzony z ciemnością, wojną i śmiercią i podobno stawiał czoło wojownikom w nocy na rozstajach dróg. Aztekowi czcili go jako bóstwo opiekuńcze czarowników i władzy królewskiej. Uważano, że jest on wszechobecnym, ale niewidzialnym bogiem cieni, posiadaczem magicznego lustra, umożliwiającego mu przepowiadanie przyszłości i zaglądanie w ludzkie serca. Sprowadzał odwagę, bogactwo i pomyślność, ale także śmierć i nieszczęście. Odzwierciedleniem najwyższej pozycji Tezcatlipoca było utożsamianie go z jaguarem, czczonym jako król dzikich zwierząt i pan nocy. Prawdopodobnie najważniejszym z wszystkich jego przejawów w postaci jaguara był boski jaguar zwany Tepeyollotli ("Serce Góry").

Tlalok, Tlaloc - "Ten, Który Powoduje Wyrastanie".Bóg deszczu i piorunów. Jedno z najważniejszych i najstarszych bóstw Ameryki.

Tonatiu, Tonatiuh - czyli "Ten, Który Czyni Dzień". Bóg Słońca.

Ueueteotl - stary bóg - bóg ognia.

Uitsilopocztli - bóg wojny i słońca w zenicie, aztecki bóg narodowy, związany z południem.

Xipe Totec - "Pan Odarty ze Skóry". Aztecki bóg patronujący roślinom i płodności wiosennej. W trakcie jego święta składane mu ofiary były odzierane ze skóry, którą wkładali na siebie jego wyznawcy. Skóra ulegała rozkładowi i opadała odsłaniając żywego człowieka. W azteckim micie o stworzeniu świata Xipe Totec był również utożsamiany z tym aspektem boga Tezcatlipoki, który rządził pierwszym z pięciu "Słońc", czyli ziemskich epok, rozpoczynających kosmiczną sekwencję, w której po zniszczeniu każdego świata następowało jego odtworzenie.

Xochipilli - aztecki bóg płodności, karał grzesznych zsyłając im choroby organów rodnych. Patrz: Xochiquetzal.

Boginie

Atlatonan - bogini trędowatych i zakaĄnie chorych.

Chalchiuceitl - bogini wód.

Chalchiuhtlicue - "Ta w Jadeitowej Spódnicy". Aztecka bogini rzek i jezior. Była małżonką Tlaloca, boga deszczu, i uważano ją za siostrę jego orszaku Tlaloque. Powiadano, że ma władzę zaklinania huraganów i trąb powietrznych, a także powoduje powodzie. Niektóre wizerunki ukazują ją jako boginię połogu, co wynika z jej powiązania z wodami płodowymi. W micie o pięciu "słońcach", czyli epokach, Chalchiuhtlicue rządzi czwartą epoką. Osiągnęła ona swój kres, kiedy świat został pochłonięty przez katastrofalną powódĄ. Wiązano ją też z boginią Xochiquetzal, aztecką boginią kwiatów i rzemiosła.

Chalmecacihuatl - bogini zmarłych, siostra boga kupców.

Chicomecoatl - bogini pożywienia, zwłaszcza kukurydzy. Była żeńskim odpowiednikiem Centeotla.

Coatlicue - mit. Azteków i Majów; "Ta w Spódnicy z Węży". Aztecka bogini ziemi, matka boga Huitzilopochtli. Miała ona począć Huitzilopochtli na Coatepec ("Wężowym Wzgórzu" w pobliżu Tula w Meksyku), gdzie została zapłodniona magiczną kulą puchu, która zstąpiła z nieba. Jej wcześniejsze potomstwo, boginię Coyolxauhqui ("Złote Dzwoneczki") oraz jej czterystu braci, Centzon Huitznahaua ("Czterystu z Południa"), brzemienność matki rozwścieczyła do tego stopnia, że zabili ją, odcinając jej głowę i ręce. Jednakże w chwili jej śmierci wydała na świat w pełni ukształtowanego Huitzilopochtli, który natychmiast zabił siostrę, a następnie jej poćwiartowane ciało rzucił pod Coatepec, po czym ruszył rozgromić swych licznych braci. Bogini o dwóch aspektach- życia i śmierci. Ziemia jako dawczyni życia i Ziemia pożerająca istoty w niej pogrzebane. Była przedstawiana też jako Cihuacoatl ("Kobieta Wąż") i Tlazolteotl ("Zjadająca Grzechy). Dla niej oraz dla Xipe Toteca i Tezcatlipoca wyrywano serca z jenieckich piersi otwieranych ostrzami z obsydianu.

Coyolxauhqui - siostra Huitzilopochtli, zabita na jego rozkaz za chęć zamordowania ich matki Coatlicue.

Czalcziutlikue, Chalchiutlicue - mit. Azteków i Majów; bogini wody i patronka chrztu który nazywał się oc ceppa yoli.

Koatlikue - bogini Ziemi w dwóch aspektach - życia i śmierci. Była matką Uitsilopocztli, Ksieżyca i gwiazd.

Mayahual - bogini; w czasie święta wypijano ogromną ilość alkoholu.

Omesiuatl, Omecihuatl, Tonacaciuatl - czyli "Pani Dwoistości". Bogini dwoista, żona Ometekutli.

Szilonen - bogini młodej kukurydzy.

Szocziketsal - bogini kwiatów, miłości i sztuk zdobniczych.

Tlaelcuani - bogini przebaczenia i odpuszczania grzechów.

Tlazolteotl - "Zjadająca Grzechy". Bogini-matka, jako bogini miłości pożerała ludzie grzechy. Uważano, że to ona zsyła takie choroby jak np. padaczkę. Uważano ją za jeden z aspektów Coatlicue.

Xilonen - bogini kukurydzy. Xilonen była opiekunką młodych kolb kukurydzy i była kojarzona z bóstwami kukurydzy Centeotl i Chicomecoatl.

Xochiquetzal i Xochipilli - "Kwiatowy Ptak Quetzal" i "Książę Kwiatów". Żeńskie i męskie bóstwa kwiatów z mitologii Azteków. Xochipilli był bogiem lata. Patronował również tańcom i igrzyskom, biesiadom i malarstwu. Miał jednak także bardzo złowieszcze oblicze jako bóg, który zsyłał czyraki, hemoroidy i choroby przenoszone drogą płciową na tych, którzy odbywali stosunki miłosne w czasie postów. Xochiquetzal patronowała brzemienności, porodom i innym aspektom żeńskiej płodności i kreatywności. Była patronką rzemiosł wykonywanych przez kobiety, ale czcili ją również wykwalifikowani rzemieślnicy, którzy służyli u bogaczy.

Inne postacie i zagadnienia

Aztlan - miejsce czapli - legendarna siedziba Azteków.

Bakab - boski zbawiciel.

Cegua - w tradycji azteckiej stwór demoniczny - piękna kobieta, która zwodzi nocami mężczyzn, a następnie czyni z nich głupców.

Cicimitl - kobiety z drugiego nieba.

Cihuateteo - w mitologii azteckiej złośliwe demony, niebezpieczne dla dzieci, szczególnie podczas feralnych pierwszych dni roku. Stawały się nimi kobiety zmarłe w połogu. Straszą na skrzyżowaniu dróg.

Cipactli - potwór wodny stworzony przez Quetzalcoatla i Huitzilopochtli, uczynili z niego ziemię.

Culhuacan, Colhuacan - państewko, w którym zatrzymali się Aztekowie, w czasie wędrówki do Aztlan.

Cuauhtlocelotl - czyli "Orzeł-Jaguar". Tytuł jednego z dowódców azteckich.

Czimalman - matka Ketsalkoatla.

Kajolszauki - siostra Uitsilopocztli, zabita na jego rozkaz, za chęć zamordowania ich matki.

Kinametsin - giganci, mityczni mieszkańcy, którzy zginęli wskutek potopu.

Koatepek - miejsce mitycznego poczęcia przez boginię Koatlikue, głównego bóstwa Azteków, boga Uitsilopocztli.

Mictlan - aztecki świat pośmiertny. Mictlan był miejscem przerażającym, ale nie wyłącznie miejscem kaĄni, ponieważ musieli przez nie przejść zarówno grzesznicy, jak i ludzie cnotliwi (o ile nie zmarli śmiercią gwałtowną, w którym to przypadku dostawali się bezpośrednio do jednej ze stref niebiańskich). Dusze zmarłych na drodze do Mictlan, gdzie nad zmarłymi władzę sprawował bóg Mictlantecuhtli i jego małżonka Mictecacihuatl, napotykały na rozmaite niebezpieczeństwa, na przykład w postaci ostrych noży lub wirów wodnych. Bóg Quetzalcoatl podobno udał się do krainy zmarłych, aby ukraść kości, z których stworzył nowe plemię ludzi. Na skutek pościgu podjętego przez Mictlantecuhtli, Quetzalcoatl upuścił kilka kości i niektóre z nich połamały się. Dlatego nowe plemię ludzi składało się z osobników różnego wzrostu.

Miktekasiuatl - pani podziemnego świata zmarłych.

Miktlan - miejsce dokąd udawały się dusze ludzi zmarłych śmiercią naturalną.

Mojokojami - jeden z tytułów boga dwoistości.

Montezuma, Moctezuma, Motecuhzoma - imię dwóch władców azteckich.

Omejokan - siedziba boskiej dwoistej pary, w trzynastym niebie.

Oszomoko - pierwszy mężczyzna.

Pięć Słońc - w mitologii azteckiej była to nazwa nadawana pięciu epokom świata. Na początku pierwotna istota Ometecuhtli zrodziła czterech bogów stworzycieli: Tezcatlipokę, bóstwo nadrzędne, Xipe Toteca, Huitzilopochtlego i Quetzalcoatla. Do nich dołączył bóg deszczu Tlaloc wraz z małżonką, boginią Chalchiuhtlicue. Wszystkie te bóstwa uczestniczyły w wielkich kosmicznych zmaganiach polegających na kolejnym tworzeniu i niszczeniu pięciu "Słońc" lub epok świata. Tezcatlipoca rządził pierwszym Słońcem, które trwało przez 676 lat. Quetzalcoatl obalił Tezcatlipokę i świat został pożarty przez jaguary. Powstało drugie Słońce, rządzone przez Quetzalcoatla, który z kolei został wyrzucony przez Tezcatlipokę i zmieciony potężnym huraganem. Trzecim Słońcem rządził Tlaloc, co zakończyło się, kiedy Quetzalcoatl sprawił, że ziemia została strawiona przez deszcz ognia. Czwartemu Słońcu przewodziła Chalchiuhtlicue. Ta era skończyła się, kiedy świat został zniszczony przez potop. Obecna era zaczęła się, kiedy bóg Nanahuatzin wskoczył do ognia w świętym mieście Teotihuacan i przeobraził się we wschodzące słońce. Słońce to jednak było nieruchome, dopóki inne bóstwa nie złożyły ofiar z własnej krwi, co leżało u podłoża azteckiej wiary w to że ofiary z ludzi przedłużają istnienie świata. Jednakże takie działania mogły tylko opóĄnić nieunikniony koniec tego Słońca, kiedy to trzęsienia ziemi zniszczą świat.

Sipaktli - kajman, mityczny potwór wodny.

Sipaktonal - pierwsza kobieta.

Siuateteo - złośliwe demony, którymi stawały się kobiety zmarłe w połogu.

Tenochtitlan - stolica państwa Azteków. Na jej gruzach zostało wzniesione dzisiejsze miasto Meksyk.

Teomama - kapłani, przewodnicy Azteków w ich wędrówce do Aztlan. Nazwa była rozmaicie przekładana przez kronikarzy hiszpańskich: "Nosiciele Boga", "Niewolnicy Boga", "Ci, Którzy Strzegą Boga".

Tonalpohualli - święty kalendarz Azteków. Składał się on z 260 dni podzielonych na 20 trzynastodniowych tygodni, a każdy dzień i tydzień miał swoje bóstwo przewodnie. Kalendarz ten, wykorzystywany do ceremonii religijnych, współistniał z regularnym, cyklicznym kalendarzem słonecznym, obejmującym pięćdziesiąt dwa lata. Pod koniec każdego takiego okresu wielki obrzęd zwany "Nowy Ogień" zaznaczał ponowne rozpoczęcie cyklu i symboliczne odrodzenie świata. Będący odmianą tego kalendarza kalendarz Majów nosił nazwę Tzolkin. Zawierał takie lata jak: Acatl- "Trzcina", Calli- "Dom", Tecpactl- "Krzemień", Tochtli- "Królik". I takie dni jak: Atl- "Woda", Coatl- "Wąż", Cuauhtli- "Orzeł", Ocelotl- "Jaguar"

Wicnauna - 400 braci boga Wicilopocztli.

Mitologia Inków

Apo - bóg góry.

Apocatequil, Apotequil - bóg błyskawicy, najwyższy kapłan księżyca.

Apu Illapu, Iiyapa - bóg deszczu i piorunów, do niego najczęściej wznosili modły przeciętni ludzie, ponieważ deszcz odgrywał w ich życiu znaczącą rolę. Świątynie Apu Illapu budowano zazwyczaj na wzniesieniach. Kiedy ludzie potrzebowali deszczu, wspinali się na samą górę, do świątyni i w niej składali ofiarę (najczęściej z niewolników i jeńców wojennych). Często były to ofiary z ludzi. Według wierzenia Apu nie można zobaczyć, ale można ujrzeć jego cień- gromadę gwiazd, którą my nazywamy Drogą Mleczną. Inkowie wierzyli, że Apu czerpie wodę z Drogi Mlecznej.

Apu Punchau - "Głowa dnia", bóg słońca.

Apus - górskie bóstwa.

Ataguchu - bóg, brał udział w stworzeniu.

Catequil - bóg grzmotu i błyskawicy.

Cavillaca - dziewicza bogini, zjadła owoc ze spermą boga księżyca Coniraya i urodziła syna.

Chasca - bogini świtu i brzasku, obrończyni dziewic i młodych dziewczyn, służąca Słońca, personifikacja Wenus.

Chasca Coyllur - bóg kwiatów i obrońca dziewic.

Cocomama, Cocamama - bogini zdrowia i szczęścia.

Coniraya - bóg księżyca, miał syna z Cavillaccą.

Copacati - bogini jeziora.

Cuichu - bóg tęczy, jeden z członków orszaku Inti (Słońca) i Mama-Kilya (Księżyca).

Inti - "Mój Ojciec". bóg słońca i pan życia. Uważano go za ojca inkaskich władców. Bóg wzbudzał grozę, a zaćmienia Słońca uznawane były za przejawy jego gniewu, komety za śmiertelne groĄby boga Inti. Był centralną postacią wielu ważnych oficjalnych obrzędów oraz głównego święta na jego cześć, Inti Raymi, które obchodzono corocznie w dniu czerwcowego przesilenia letniego. Ośrodkiem kultu Inti była potężna świątynia Qoricancha, czyli Świątynia Słońca w Cuzco. Jego wizerunek to twarz ludzka na złotym dysku okolonym promieniami słońca.

Mama-Kilya - bogini (matka) księżyca, siostra i małżonka Intiego. Inkowie wierzyli, że Mama Księżyc, płacząc, roni srebrne łzy. Czczona była jako matka ludu Inków i jako bóstwo, którego przybycie i odejście zaznacza upływ czasu. Wierzono, że w trakcie zaćmienia księżyca Mama-Kilya jest atakowana przez lwa górskiego lub gigantycznego węża, które to stwory ludzie mogą odpędzić, jeśli wywołają odpowiednio dużą wrzawę.

Manko Kapak, Manco Capac - mityczny przodek władców Inków. Manco Capac był jednym z sześciorga rodzeństwa- trzech braci i trzech sióstr- którzy przyszli na świat z jaskini w Pacariqtambo. Po odbyciu dość długiej podróży wraz z Mama Oqlyo, swoją żoną i siostrą, Manco Capac przybył w pewne miejsce i wbił tam w ziemię swoją laskę. Założyli w tym miejscu osadę, która stała się Cuzco, stolicą państwa Inków, a ich potomkowie stali się rodem królewskim Inków. PóĄniej Manco Capac przemienił się w kamień. Jeden z najbardziej czczonych skarbów Inków.

Oriana, Orejona - kobieta przybyła z gwiazd na "złotym statku" według legendy Inków z Tiahuanaco. Była przywódczynią tego statku. To ona dała początek rodzajowi ludzkiemu; powróciła do gwiazd. U nóg i rąk miała tylko po cztery palce, połączone błoną.

Pacariqtambo - "Miejsce Pochodzenia". Było to miejsce, w którym podobno, przodkowie Inków wyłonili się z ziemi. Z trzech jaskiń w Pacariqtambo, niedaleko starej inkaskiej stolicy Cuzco w Peru, wyszło trzech braci i trzy siostry. Jeden z braci imieniem Manco Capac, był mitycznym założycielem Cuzco i inkaskiej dynastii cesarskiej.

Paczakamak - bóstwo utożsamiane często z Virakoczą.

Virakocza, Uiracocha - stwórca i dusza świata, nauczyciel ludzi. Stworzył świat, zesłał potop, następnie stworzył Słońce i Księżyc oraz nową rasę ludzką (z gliny) i zwierzęta. Po dokonaniu dzieła pożegnał się z ludĄmi i udał się na zachód. Do imienia Virakocza dodano póĄniej jeszcze dwa: Kon i Tiki. 


www.Paranormalium.pl

Offline

 

#5 2007-11-05 14:08:40

Deszcz

Agat

Zarejestrowany: 2007-03-28
Posty: 97

Re: Mitologie z całego świata.

Mitologia bałtyjska

Bogowie

Algis - bóg-herold, posłaniec bóstw wyższych.

Andaj - zagadkowy bóg nieba.

Auseklis - bóg personifikujący Gwiazdę Poranną.

Auszauts - bóg patronujący leczeniu i zdrowiu.

Autrimpus - bóg morza.

Bangputis - bóg wiatru i fal.

Baubis - bóg bydła.

Bubilos, Bubilas - bóg pszczół.

Ceroklis - bóg pól i traw.

Gardunitis - bóstwo patronujące zagrodzie i wszystkiemu co się w niej znajduje.

Goniglis - bóg pastwisk, w ofierze składano mu jądra koni, byków, kozłów.

Jagaubis - bóg ognia i jego święta personifikacja.

Jumis - bóstwo pól personifikujące obfity urodzaj.

Kellukis - bóg dróg, patron wędrowców.

Krukis - bóg świń czczony przez kowali.

Kurke - bóstwo związane z wegetacją i urodzajem zbóż.

Lituwanis - personifikacja boga deszczu.

Menu, Menulius - bóg księżyca. Mąż Saule. Ojciec gwiazd.

Natrimpe - bóg ziemi i jej płodności, którą prowokował tupaniem.

Okopirms - najwyższy bóg panteonu, pan nieba, gwiazd i ziemi.

Patollo - Bóg wojny, podziemia, zmarłych i majaków nocnych, utożsamiany niegdyś z Odynem. Przedstawiano go jako trupiobladego starca z długą, zieloną brodą w turbanie. Jego świętymi przedmiotami były czaszki: ludzka, końska i krowia. Patollo był głównym bogiem plemion bałtyjskich. Zsyłał powodzenie i odbierał je, kiedy tylko zapragnął zakosztować ludzkiej krwi. Przed przybyciem chrześcijaństwa Patollo zaczął pełnić rolę boga zmarłych.

Pekkols - bóg podziemia, ciemności, gniewu i nieszczęścia.

Perkunas, Perkuno - "Ten, Który Uderza". Bóg grzmotu, błyskawicy i deszczu. Związany ze słowiańskim Perunem, choć Perkuno był typowym europejskim bogiem burzy. Przedstawiano go jako zagniewanego mężczyznę w średnim wieku z groĽnym obliczem i kręconą brodą. Elementem kultu było utrzymywanie nieustającego ognia. Łotysze wierzyli, że Gwiazda Zaranna, Wenus, miała być dzieckiem związku Saule i Perkuno.

Pilwits - bóg bogactwa i obfitości.

Potrimpo - bóg płodności, odpowiednik germańskiego Freyra, choć miał on również pewne związki z rzekami. Przedstawiano go jako szczęśliwego młodzieńca bez brody w wieńcu z kłosów.

Ratajniczka - bóg koni.

Sambaris - bóg płodności personifikujący rytualne składanie zboża po żniwach.

Usinsz - bóg koni, ich patron i strażnik.

Wejopatis - bóg wiatru.

Wels, Wielona - bóg zmarłych i pan ich krainy.

Zemnieks - bóg patronujący domostwu i gospodarstwu.

Boginie

Audra - bogini morza i burzy morskiej.

Auska - bogini personifikująca promienie wschodzącego i zachodzącego słońca.

Auszra - bogini zorzy porannej.

Dekla - bogini wchodząca w skład triady bogiń losu.

Gabia, Gabeta - bogini ognia, w tym ognia domowego.

Gabyauja - bogini bogactwa, szczęścia i zbóż.

Giltine - bogini śmierci, zarazy, gniewu i nieszczęścia.

Karta - bogini losu.

Lazdona, Lasdona - bogini patronująca lasom, a szczególnie orzechom (leszczynie).

Łajma - wieszcza bogini szczęścia, patronująca porodom i urodzie.

Marsza, Masza - bogini krów, dawczyni mleka i cieląt, patronka ziemi.

Milda - bogini miłości.

Saule - bogini Słońca, żona Menu i kochanka Perkuno. Jej kult przybrał formę hodowania nieszkodliwego zielonego węża. Saule wyobrażano jako kobietę wylewającą z dzbana światło. Złoty płyn, którym obficie obdarzała świat był Ľródłem życia, ciepłem, tak wyczekiwanym po ciężkiej północnej zimie. Mit o Saule mówi o tym, jak została ona uratowana przez bliĽniaków o nieznanych imionach z morza, mieli oni wybudować jej szopę, w której bogini mogła odpocząć. Według Łotyszów gwiazdy były dziećmi Menu i Saule. Jedynie Gwiazda Zaranna, Wenus, miała być dzieckiem związku Saule i Perkuno, boga grzmotu. Z tego powodu bóg księżyca, pełen wstydu i gniewu unikał swej żony i pojawiał się jedynie nocą, natomiast boginię Słońca można było oglądać przez cały dzień.

Wajwa - bogini personifikująca tęczę.

Wakarine - bogini Gwiazdy Wieczornej, córka Słońca.

Walgina - bogini patronująca stadom bydła domowego.

Inne postacie i zagadnienia

Ajwaras - latający duch, istota demoniczna w postaci koguta.

Dejwy - duchy pojawiające się pod postacią pięknych młodych kobiet.

Drebkulis - demon powodujący trzęsienia ziemi.

Kalwis - boski kowal, pomocnik Perkunasa, dla którego wykonał broń.

Kauki - dobre duchy domostw, dawcy szczęścia i bogactwa, pomocnicy mężczyzn.

Pukis - wrogi ludziom, latający smok ognisty.

Ragana - kobieta demoniczna, wiedĽma.

Telawel - boski kowal, który dla Perkunasa wykuł słońce i umocował je na niebie. 


www.paranormalium.pl

Offline

 

#6 2007-11-05 14:10:44

Deszcz

Agat

Zarejestrowany: 2007-03-28
Posty: 97

Re: Mitologie z całego świata.

Mitologia celtycka


Bogowie

Amaethon - słabo znane bóstwo galijskie, będące zapewne pierwotnie bogiem rolnictwa.

Anextiomarus - bóstwo, znane w Galii i Brytanii, o bliżej nie określonych cechach i atrybutach.

Aponus - bóg czczony u Ľródła wody w miejscowości Abano, w północnej Italii.

Arar - bóg galijski związany z kultem wody. Jego imię otrzymała rzeka.

Artaisos, Artaios - bóg galijski czczony w dzisiejszej miejscowości Beaucroissant, w czasach rzymskich identyfikowany z Merkurym. Przypuszczalnie związany z kultem niedĽwiedzia.

Avgentlan - bóg światła i rozwoju w Irlandii.

Baginatis - bóg dębu.

Balor - jednooki bóg, należący do starszej generacji bóstw w mitologii iryjskiej, zwanych Fomoraig. Spojrzenie jego jedynego oka zdolne było zniszczyć wszystko, a do podniesienia powieki trzeba było siły czterech ludzi. Dziadeg Luga. Belenos, Belenus, Grannos, Borvo, Bormo - galijski bóg Słońca, opiekun chorych i bóg śmierci. W czasach rzymskich identyfikowany z Apollinem. Święto Beltaine, połączone z zapalaniem ogni, wiązało się z jego kultem. Przedstawiany z kołem (znak słońca).

Beli - bóg z mitologii iryskiej, najprawdopodobniej Belenos. Bóg Słońca i opiekun chorych.

Borvo, Bormo - bóstwo z mitologii galijskiej, o cechach zbliżonych do Belenosa, za czasów rzymskich identyfikowany także z Apollinem. Jak Apollo Borvo czczone w dzisiejszej miejscowości Bourbonne-les-Bains, zwane dawniej Aqua Borvis.

Bran - dobrotliwy bóg, syn Llyra, opatrzony przydomkiem Bendigeit ( Błogosławiony ), galijski bóg.

Brennus - galijski dobrotliwy bóg.

Bres - bóg starszej generacji w mitologii iryjskiej, Fomóraig; przez pewien czas króluje bogom młodszej generacji. Bóg płodności i rolnictwa, był synem Elatha i bogini Eriu.

Brian - jeden z trzech synów bogini Danu, naczelnego bóstwa młodszej generacji w mitologii iryjskiej. Brat Iuchaira i Iucharbaira; wszyscy bracia byli uważani za bogów wiedzy i mądrości.

Bron - irlandzki dobrotliwy bóg.

Caswallan - syn boga Beli, król i bóg wojny w walijskim cyklu mitologicznym.

Cenn - bóg któremu poświęcano co trzeciego syna.

Cernunnos - galijski bóg męskości o rogach jelenia. Cernunnos nosi torc (obręcz na szyi) i towarzyszą mu zawsze wąż z głową barana i jeleń. Był bardzo popularny u Celtów, druidzi zachęcali do jego kultu, zastępując nim lokalne panteony bóstw i duchów i tworząc narodową religię. W czasach rzymskich występuje na ołtarzach znalezionych w Reims, pod katedrą Notredame w Paryżu i na płaskorzeĽbie z Vendoeuvres.

Cimbrianos - bóg galijski, czczony na górze Don w pobliżu Heidelbergu.

Connan - iryjski władca starszej generacji bogów.

Cromm Cruaich - "Głowa Grobowca" lub "Głowa Skrwawiona"; bóg iryjski, któremu w święto Samhainm 31 paĽdziernika, w miejscu zw. Mag Slecht składano ofiarę z wszystkiego, co pierworodne.

Cumhal - bóstwo irysjkie o bliżej nieznanych cechach.

Dagda - "Dobry Bóg" lub "Dobra Ręka" , Cera - "Stwórca", Ruaidh Rofhessa - "Czerwonowłosy Doskonałej Wiedzy ", Eochaid Ollathair - "Ojciec Wszystkich "; bóg druid, dobry bóg iryjski z rodu Tuatha De Danann, posiadał kociołek obfitości oraz młot, którego uderzenie przecinało nić życia. Rządzi porami roku za pomocą dĽwięków swojej harfy. Swoim kijem może zabić dziewięciu ludzi za jednym uderzeniem, a jego cienszym końcem może ich znów wrócić do życia. W dzień Nowego Roku Dagda kocha się z kruczą boginią Morrigan, która wtedy staje okrakiem nad rzeką, opierając stopy na obu jej brzegach. Czołowe bóstwo iryjskiej generacji bogów Tuatha De Danann, obdarzony wielką siłą, mocą i żarłocznością, zdolny zabijać i wskrzeszać tych, których zabił. Bóg obfitości, ziemi, posiadacz tajemnej wiedzy doskonałej, opiekun wiedzy magicznej, był także patronem rolnictwa.

Dis Pater - początkowo bóg śmierci i świata podziemnego, póĽniej najważniejszy bóg Galów, którzy wierzyli, że jest on ich przodkiem.

Donn - irlandzki odpowiednik Dis Patera. Donn zsyła burze i rozbija statki, lecz także chroni zbiory i bydło.

Ecne - bóg mądrości.

Elatha - bóg starszej generacji bogów mitologii iryjskiej, Fomoraig, ojciec Bresa i Ogmy, najprawdopodobniej bóstwo wiedzy.

Esus - "dobry", bóg-drwal, jeden z czołowych bogów celtyckiej Galii. Ścinał "drzewo życia". Z Teutatesem i Taranisem Esus tworzył triadę stanowiącą jedną postać - boga śmierci i ojca rodzaju ludzkiego; składane mu ludzkie ofiary wieszano i przecinano mieczem. Na ołtarzu z czasów rzymskich, odkrytym pod Notre Dame w Paryżu, przedstawiony jako drwal ścinający drzewo.

Goibniu, Gorannon, Gobniu, Govannon - iryjskie imię boga Gobniu ( Galia ) oraz Govannona ( Walia ). Bóg czarnej metalurgii, kunsztu kowalskiego i wiedzy tajemnej. W rzymskiej Galii identyfikowany z Wulkanem. Wyrabiana przez niego broń i zbroje są niezawodne. Jest również uzdrowicielem. Ci, któzy wezmą udział w jego uczcie i napisją się ze świętego kielicha boga, nie muszą się już bać choroby i starości.

Grannos, Grannus - galijski bóg Słońca i zaklęć, patron wiedzy medycznej, najprawdopodobniej jedna z personifikacji gorących żródeł leczniczych. W czasach rzymskich identyfikowany z Apollinem.

Gwyddon - syn Dona, bóg walijski.

Indech - syn bogini Domnann, należący do starszej generacji bóstw iryjskich.

Iuchair - syn bogini Danu.

Iucharbair - syn bogini Danu.

Kernumos - wielki i rogaty bóg płodności i siły.

Ler, Llyr - irysjkie bóstwo morza z generacji Tuatha De Dannan. Jego odpowiednikiem w Brytanii jest walijski bóg Llyr.

Lug, Lugos, Lugh Lleu - ogólnoceltycki bóg słońca, światła, błyskawic i nauk, heros, młody, silny, złotowłosy, twórca wszelkich sztuk i rzemiosł, opiekun handlu, należący w Irlandii do młodszej generacji bóstw Tutha De Danann. Pewnego dnia przybył na dwór Dagdy i zażądał, by dopuszczono go do towarzystwa bogów. Strażnik zapytał go, co potrafi. Na wieść o każdej sztuce, którą Lug opanował, strażnik odpowiadał, że jest już wśród bogów ktoś, kto to potrafi. Lug spytał się jednek na koniec, czy jest ktoś, kto zna je wszystkie, a ponieważ takiego nie było, został wpuszczony i zdobył sobie miejsce wśród bogów, których potem poprowadził do zwycięstwa w drugiej bitwie pod Moytura. Rzymianie utożsamiali Luga z Merkurym. Był jednym z najpopularniejszych i najbardziej czczonych bogów celtyckich, a jego imię możemy odnaleĽć dziś w różnych formach w nazwach wielu miast, takiech jak Lyons, Loudun, Laon, Leon, Lieden, Leignitz, Carlisle. Atrybut: kruk. Jego walijskie imię brzmi Lleu ( Światło ). Manannan - syn Lera, bóg fal morskich, pan krainy zmarłych, należący do generacji Tuatha De Danann w mitologii iryskiej. Jego odpowiednikiem w Walii był Manawyddan.

Math - walijski bóg - czarnoksiężnik.Mityczny władca Gwynedd (Walia), brat Dona.

Mider - iryjski bóg, jeden z władców świata podziemnego.

Mogonos, Mogounos - mało znany bóg celtyckiej Galii i Brytanii.

Net, Neton - bóg wojny, małżonek bogini Neman.

Nuada, Nuadu, Nodens, Nuadhu, Nud, Lud - "Nuadhu ze srebrnym ramieniem"; iryjski bóg światła, rozwoju, uzdrowienia i wód, jego imię sugeruje znaczenia "dawca-dobrobytu" i "stwórca chmur", bohater, w Brytanii występuje pod imieniem Nodens, w Irlandii jest nazywany Argentlam ( Srebrnoręki, ponieważ straconą w walce rękę zastąpił srebrną protezą ), a Llud Llaw Ereint w Walii. Podczas pierwszej bitwy pod Moytura, Nuadhu stracił ramię, a Dian Cecht zastąpił je nowym, zrobionym ze srebra. Z tego powodu Nuadhu musiał przekazać przywództwo nad Tuatha de' Dannan Lugowi. Ludzie przybywali po uzdrowienie do świątyni Nuadhu w Lydney, gdzie znaleziono małe wotywne kończyny ze srebra.

Oengus z Bruig, Oegnus, In Mac On, Angus z Brugh - bóg, najmłodszy syn Dagdy, który go zdetronizował; bóg płodności i młodości, patron wszystkiego co rośnie. Jego pocałunki zamieniają się w śpiewające ptaki, a grana przezeń muzyka przyciąga wszystkich, którzy ją usłyszą.

Ogmios, Ogma, Ogme - "Słoneczna twarz", celtycki bóg, znany w Galii i Irlandii, z rodu Tuatha De Danann, w czasach rzymskich identyfikowany z Herkulesem. Słonecznolicy bóg-siłacz. Opiekun wymowy i wynalazca sakralnego pisma ogam. Bóg elokwencji, języka, geniuszu. Przedstawiany jako stary człowiek z maczugą i łukiem odziany w lwią skórę. Z jego języka zwisają złote łańcuchy przyczepione do uszu jego żarliwych słuchaczy.

Pryderi - syn Pwylla, bóg z otoczenia Llyra w mitologii walijskiej.

Smert, Smertullos, Smerius - galijski bóg śmierci i świata zmarłych, podziemi i piwa. Mąż bogini Rosmerty.

Taranis, Sucellos, Sucellus, Taranucus, Taranucnus - gromowładny bóg panteonu celtyckiej Galii, uważany za jednego z bogów naczelnych. Strażnik lasów, patron rolnictwa. Jego małżonką jest Nantosvelta, której imię wydaje się mieć swiązek ze strumieniami. Czasem utożsamiany z Cernunnosem i Dagdą.

Tarvos Trigaranus - tajemnicze bóstwo celtyckiej Galii, wyobrażane w postaci byka z trzema żurawiami na grzbiecie.

Tethra - władca zmarłych w starszej generacji bóstw iryjskich.

Teutates - czyli "Cały Lud", bóg panteonu galijskiego, w czasach rzymskich identyfikowany z Merkurym lub Marsem. jeden z naczelnych bogów wczesnoceltyckich.

Wejopatis - bóg wiatru.

Yspaddaden Penkawr - walijski bóg świata zmarłych, ojciec Olweny.

Boginie

Andraste, Andate - lokalna brytańska bogini zwycięstwa, której składano ofiary z ludzi w leśnym sanktuarium.

Anna - brytyjska bogini dostatku i urodzaju.

Anoniredi - bogini galijska dostatku i urodzaju, uważana przez niektórych za odpowiednik Anu.

Anu - bogini iryjska, Ziemia Matka, bogini dostatku, żywicielka, zapewne odpowiednik galijskiej Epony.

Arduinna, Arduina - galijska bogini łowów, dzikich zwierząt, drwali i węglarzy. Jej atrybutem był dzik.

Arianrod, Arianrhod - "Srebrne Koło," "Wielka Owocująca Matka." Jedna z Trzech Dziewic Brytanii, jej pałacem jest Caer Arianrhod, co jest celtycką nazwą Aurora Borealis.

Artio - bogini galijska czczona w dzisiejszym Bernie w Szwajcari, zapewne żeński odpowiednik boga Artaiosa. Na ołtarzu znalezionym w Bernie przedstawiona jest na tronie, a przed nią stoi patrzący na nią niedĽwiedĽ. Związana z kultem niedĽwiedzia.

Aventia - bogini galijska związana z kultem wody, czczona w dzisiejszym Avanches.

Badb - "Kruk", "Zwycięstwo"; bogini w mitologii iryjskiej występująca pod postacią kruka. Bogini wojny i zniszczenia. Bóstwo pola bitwy, symbolizowała triadę wrogich ludziom bogiń wojny znanych zbiorowo jako Morrigan: Neman (Nemain), Macha, Badb. W postaci ptaka o szkarłatnym dziobie, Badb używa swojej magii, by wpływać na wyniki bitew. Badb lubi mężczyzn i można ją zobaczyć na fiordach myjącą zbroję i broń tych, którzy mają paść w bitwie.

Banba - uosobienie ducha Irlandii, żona króla MacCuilla, bogini wojny lub żyzności.

Belisama - galijskie bóstwo żeńskie, towarzyszka Belenosa.

Bodua - galijska bogini pola bitwy.

Branwen - dobrotliwa bogini z walijskiego cyklu mitologicznego. Córka Llyra, siostra Brana. Wenus mórz północnych.

Brigit, Brighid, Brygitta, Brigantia, Brig, Brigen, Brigindo, Brigan - córka Dagdy, bogini z rodu Tuatha De Danann, bogini mądrości, wróżb, wiedzy tajemnej, poezji, uzdrowienia i rzemieślnictwa, szczególnie metalurgii, patronka poetów, wieszczów, lekarzy, kowali i druidów. W Wallii jest znana jako Caridwen, posiadająca naczynie wiedzy i inspiracji. Ma trzy siostry o tym samym imieniu, które opiekują się medycyną i magicznymi zdolnościami kowali. Należy do najstarszych bóstw panteonu bóstw celtyckich a zarazem przetrwała najdłużej, wkraczając w czasy chrześciajańskie jako św. Brigit z Kildare.

Caridwen, Hen Wen - w Walli, Brighid "Białe Ziarno" "Stara Biała" Bogini zboża. Matka Taliesena, największego i najmądrzejszego spośród bardów, patrona poetów. "Biała bogini" z Roberta Gravesa. Caridwen żyje wśród gwiazd w krainie Caer Sidi. Łączy się ją z wilkami, a niektózy twierdzą, że jej kult sięga czasów neolitycznych.

Carman - bogini, walczyła przeciwko druidom i filidom.

Danu - Wielka Bogini Matka, mityczna matka młodszej generacji bóstw iryjskich zwanych Tuatha De Danann "Plemię Bogini Danu". Patronka żywności, urodzaju, obfitości i żyzności oraz podziemia, śmierci, zniszczenia i nędzy. Kolejna z triady bogiń wojennich znanych jako Morrigan. Łączy się ją z boginią księżyca Aine z Knockaine, która chroni zbiory i bydło.

Der Greine - córka Fiachny, boska małżonka Loegaire.

Dispater - bogini śmierci.

Epona, Rhiannon, Rosette - bogini koni; Epona była boginią celtyckiej Galii, pierwotnie związane z obszarem plemiennych Eduów, póĽniej popularna w kultach na większym imperium. Przedstawiano ją jako konia, jadąca na klaczy, czasem ze Ľrebięciem lub z symbolami urodzaju i obfitości. Rzymscy legioniści, pod wrażeniem celtyckich umiejętności jeĽdzieckich, przejęli jej kult i wprowadzili go do Rzymu. Jej imię wywodzi się z gaelickiej cząstki oznaczającej właśnie to zwierzę. Szczególnie czczono Eponę w Galii oraz Nadrenii, a dzięki wpływom kultury celtyckiej w Imperium Rzymskim, była znana w Brytanii, Jugosławii, północnej Afryce, a nawet oficjalnie uznawana w samym Rzymie, gdzie miała nawet swój dzień - 18 grudnia. Wyjątkowe zainteresowanie kultem Epony ma swoje podstawy w jej obrazowaniu. Bogini płodności i świata zmarłych, dawczyni dóbr i potomstwa. Miała cechy hippomorficzne, jej uosobieniem był koń. Eponę przedstawia się zawsze wraz z jednym lub kilkoma końmi. Towarzysząca jej symbolika ukazuje przedmioty żyzności oraz obfitości. Często ukazuje się ją z koszami owoców lub rogiem. Co więcej, często widziano w Eponie elementy kultu bogini-matki. Bogini często kojarzona była z dawaniem życia, uzdrawianiem, wodą, ale i śmiercią. W Galii czczono ją w postaci nimfy wodnej. Często można zobaczyć towarzyszącego jej psa, symbol odszukania zmarłego i dania mu życia lub na odwrót. Jej ptaki mają układać żywych do snu i przynosić zmartwychwstanie zmarłym. Portretowano Eponę z widmem człowieka - symbol duszy wędrującej w zaświaty; z kluczem - według wierzeń otwierającym bramy raju. Jest patronką koni, istot dla Celtów bardzo ważnych, pod względem transportu, prestiżu, religii. Nie występuje w póĽniejszej mitologii celtyckiej.

Eriu - jedna z bogiń, od jej imienia pochodzi nazwa Irlandii - Eire.

Etain - bogini i wróżka, w trzech kolejnych wcieleniach żona króla Eochaida, boga Midera a póĽniej własna córka.

Greina, Grena, Graiune - bogini, identyfikowana z Eponą.

Icaunis - galijska bogini, której świątynia stała u Ľródeł Yonne.

Kowentyna - bogini celtycka czczona w Brytanii. Jej świątynia stała w dzisiejszym Carrawburgh u Ľródła wód mineralnych.

Macha, Maha - "Wrona", iryjska bogini wojny, zniszczenia, koni; czerwonowłosa, jedna z Triady zwanej Morrigan. Jedna z Badb. Miała cechy hippomorficzne (tak jak i Epona oraz Rhiannon). Macha żywi się głowami zabitych wrogów. Często zdominowuje swoich kochanków poprzez podstęp lub po prostu siłę. Zdaniem G. Dumézila trzy Machy (Jasnowidząca, Wojowniczka i Matka-chłopka) reprezentowały trzy strony - kapłański, wojowników i chłopów. Macha (ir. mongruad - "czerwonowłosa"), według sagi "Nowenna Uladów" ("Noinden Ulad") była córką Sairithy reinkarnacją zmarłej żony bogatego gospodarza Crunniuca ("Okrągłego", tj. wcielenie tarczy słonecznej). Była jego drugą żoną. Poświęcano jej ścięte głowy pokonanych wrogów, tzw. "żołędzie Machy". Zawieszano je na ścianie w jednej z komnat w Emain Macha ("BliĽnięta Machy"), stolicy Uladu (Ulsteru).

Maia, Maia Rosmerta - galijskie bóstwo kobiece, możliwe, że jedno z wcieleń Epony.

Matres, matrony, mathair, matronae - matki, staroceltyckie bóstwa opiekuńcze, matki rodzicielki, matki ludzi, symbolizujące płodność, urodzaj, pomyślność osobistą w rodzinie, a zarazem związane ze śmiercią i światem zmarłych. Przedstawiane w postaci trzech kobiet z koszami owoców.

Medb - "Pijana Kobieta." Bogini wojny, nie należąca do Morrigan. O ile Morrigan używają magii, Medb sama berze broń do ręki. Biega szybciej niż najszybszy koń, jej widok oślepia wrogów. Jako sprośna dziewczyna, Medb potrzebuje trzydziestu mężczyzn dziennie, by zaspokoić swój seksualny apetyt.

Morrigan, Morrigu - "Królowa Widm" lub "Wielka Królowa", jedna z Badb. Bogini wojny, poprzedniczka arturiańskiej Morgan La Fey. Podobnie jak Odyn, kapryśna i wiarołomna. WiedĽma z demonicznym śmiechem, pojawia się jako groteskowa postać ludziom, któzy mają paść w bitwie. Jej imię odnosi się też do triady bogiń, o których się często mówi jako o różnych aspektach Morrigan.

Nantosvelta - bogini celtyckiego panteonu galii, małżonka boga Taranisa (albo Esusa lub Sucellosa).

Nehalennia - celtycka bogini, którą czczono na wyspie Walchaeren.

Neman, Nema, Nemetona, Nemon, Nemain - "strach", "panika"; iryjska bogini wojny, małżonka boga Neta; jedna z Badb. U Galów występowała pod imieniem Bodna lub Bodvagrata.

Olwena - bogini, córka boga zaświatów, Yspaddadena Penkawra.

Riannon - "Wielka Królowa", bogini walijska, małżonka Pwylla, panwała nad światem zmarłych.

Rosmerta - bogini panteonu celtyckiej Galii, żona Smertiusa, symbol śmierci i zniszczenia, bogini opatrzności i przewidywania.

Sequana - lokalna bogini celtyckiej Galii, czczona u Ľródeł Sekwany.

Sirona - bogini celtyckiej Galii, w czasach rzymskich identyfikowana z Dianą.

Souconna - galijska bogini rzeki Saony.

Sulewie - boginie patronujące kobietom.

Vesunna - bogini galijska.

Inne postacie i zagadnienia

Avallon - kraina bogów i zmarłych.

Banshee - w Irlandii rodowy duch przodków. Nawiedza dom i płaczem zwiastuje śmierć kogoś z krewnych. Ukazuje się pod postacią staruchy albo pięknej dziewczyny.

Becuma - boska wróżka, skazana na banicję za cudzołóstwo.

Boand - bohaterka iryjskiego mitu Dinnsenchus. Od jej imienia nazwano rzekę Boand ( Boyne ).

Boggart - angielski duszek domowy. Bardzo lubi straszyć.

Bogie - angielski paskudnik, czyni zło ludziom i zwierzętom.

Cartimandua - legendarna królowa bretońska, sławna z mądrości i uzdolnień.

Celtiber - brat boga Arara.

Cerain Feddw - bohater mitów walijskich, któremu cudowny dzik zdradził tajemnicę warzenia piwa.

Creidne - boski kowal z mitu iryjskiego, który sporządził srebrną rękę dla boga Nuady.

Culann - kowal, właściciel potwornego psa.

Dahud - dobra czarownica, córka Gradlona.

Dian Cecht - boski lekarz z legendy iryjskiej, który miał przyprawić bogu Nuadzie srebrną rękę na miejscu utraconej w bitwie. Podczas drugiej bitwy pod Moytura, Dian Cecht zamordował swojego syna, którego zdolności lekarskie przewyższały te jego ojca. "Sąd nad Dianem Cechtem", starożytny irlandzki traktat prawniczy, opowiada o powinnościach wobec chorych i rannych.

Don - postać boska o nieokreślonej płci, występująca w mitologii walijskiej jako odpowiednik iryjskiej bogini Danu.

Druda - angielska siostrzyca strzygi.

Elfy - dstworzenia demoniczne, zamieszkujące skandynawskie i angielskie łąki, groty, góry, podziemia i lasy, często złe i nieprzyjazne człowiekowi. W baśniach dobre duszki.

Ellud - bohater, miał nauczyć ludzi orki.

Ferdead, Ferdia - wielki wojownik o ciele pokrytym rogową łuską.

Fomhoir - jednookie demony.

Fomoraig - demoniczna jednooka i jednonoga istota o zwierzęcej głowie (prawdopodobnie koĽlej).

Fomorian - król irlandzkich demonów.

Galleytrot - w folklorze angielskim duch w postaci potwornego psa - najchętniej pojawia się na cmentarzach, rozdrożach, uroczyskach. Pilnuje ukrytych skarbów, zwiastuje śmierć.

Gradlon - mityczny król Kornwalii.

Kelpie - w wierzeniach Szkotów zły duch. Wcielał się w postać konia i przymilał do nieostrożnych, kusząc by go dosiedli. Gdy osiągnął swój cel, topił ich w rzekach albo jeziorach.

Knockers - w angielskich wierzeniach ludowych tak zwane duchy pukające. Czynią to w kopalniach, wskazując górnikom miejsca złóż, jednakowoż życzą sobie, aby w ich obecności nie nosić krzyżyków ani się nie żegnać.

Mabon, Maponos - rycerz, bohater eposu walijskiego.

Pixie - w angielskim folklorze istoty demoniczne, złośliwe wróżki.

Praczka - w ludowych wierzeniach Szkotów duch kobiety zmarłej w połogu. Zwiastuje śmierć, ukazując się pod postacią praczki piorącej zakrwawione szaty.

Pwyll - śmiertelnik, mąż bogini Riannon w mitologii walijskiej.

Sidh - państwo podziemne, siedziba bogów i dusz zmarłych.

Silky - w folklorze angielskim duch przybierający kobiecą postać. Straszy w ten sposób, że nocami wykonuje prace zaniedbane przez leniwą gospodynię i nieposłuszne dzieci.

Tash - w wierzeniach irlandzkich dusza pokutująca człowieka, który umarł śmiercią samobójczą. Przybiera postać ludzi i zwierząt.

Tren - władca świata pozagrobowego leżącego na zachodzie.

Tuatha De' Danann - boskie plemiona i ludzie, potomkowie bogini Danu. Mistrzowie w druidyzmie i magii, Tuatha de' Danann posiadają cztery talizmany o wielkiej mocy: kamień Fal, który krzyczał pod prawowitym następcą tronu; włócznia Luga, która czyniła zwycięstwo pewnym; miecz Nuadhu, który zabija wszystkich wrogów, i zawsze pełny kociołek Dagdy, dzięki któremu żaden człowiek nie zazna głodu.

Viviana - wróżka Ľródeł.

Wates - wróżbiarze. 

ww. paranormalium.pl

Offline

 

#7 2007-11-05 14:14:51

Deszcz

Agat

Zarejestrowany: 2007-03-28
Posty: 97

Re: Mitologie z całego świata.

Mitologia egipska


Bogowie

Aker - bóstwo uosabiające ziemię jako obszar pomiędzy miejscem wschodu i zachodu słońca lub pomiędzy wejściem a wyjściem z krainy podziemnej. Przeciwnik Apopa. Przedstawiany najczęściej jako para lwów odwróconych do siebie tyłem, z których jeden spogląda na wschód, drugi na zachód, lub jako "nosiciel" barki słonecznej w nocnej części wedrówki.

Amon - ("ukryty", "utajony", "niewidzialny"), pierwotnie drugorzędne górnoegipskie, opiekun zmarłych, bóstwo urodzaju i płodności (występuje już w Tekstach Piramid z okresu Starego Państwa, wraz z małżonką Amaunet), zyskał na znaczeniu po zaszczepieniu jego kultu w Tebach za czasów X-XI dynastii; w okresie Nowego Państwa przydano mu cechy solarne i utożsamiono z Re (Amon-Re). Świątynia Amona w Karnaku jest największym egipskim zespołem sakralnym. Przedstawiany był jako błękitny mężczyzna w wysokiej koronie z dwoma dużymi, stylizowanymi piórami barwy niebieskiej, trzymający berło i/lub znak anch; inną postacią Amona był wąż Kematef. Istnieje także teoria o libijsko-berberyjskim pochodzeniu Amona, tym wiecej, że aman w tych narzeczach oznaczało "wodę", a świętym zwierzęciem tego boga oprócz barana była gęś.

Anedżti - bóstwo miasta Busiris w Delcie, identyfikowane z Ozyrysem, który, jak się wydaje- przejął od niego elementy mitu oraz atrybuty.

Anti - Pierwotne bóstwo XII nomu górnoegipskiego, przedstawiane w postaci sokoła stojącego na podstawie w kształcie półksiężyca. Czasami, jak w micie o walce Horusa z Setem, gdzie Anti występuje jako przewoĽnik, zamiast na takiej podstawie stoi na łodzi. W �Tekstach Piramid� nosi tytuł Pana Wschodu, jest więc bóstwem bardzo starym i niegdyś dość ważnym, z czasem sprowadzonym do roli lokalnego bóstwa.

Anubis, Inpu, Anepu, Anup - staroegipski dobry bóg nieba, ojciec i król bogów, syn Ozyrysa. W funkcji bóstwa związanego z kultem zmarłych, wcześniej aniżeli Ozyrys, występuje już od okresu Starego Państwa (czasami jako Chenty Imentiu); uczestniczył w sądzie zmarłego i opiekował się jego mumifikacją, był strażnikiem cmentarzy, bóg zmarłych, cmentarzy i balsamowania zwłok. Patron mumifikacjii i balsamistów. Opiekun podziemnych otchłanim w których lokować się miało gorące piekło; opuszczał Ziemię co 28 lat i po takim okresie na nią powracał. To on prowadził dusze zmarłych pod sąd. Według najstarszych legend pierwszą mumią egipską był bóg Ozyrys, którego okrutny braciszek posiekał na kawałki, a bóg Anubis poddał sobie tylko znanym boskim zabiegom mumifikacji, dzięki czemu Ozyrys zmartwychwstał. Anubis (pies-bóstwo) przedstawiany w postaci czarnego psa (nie szakala, jak powszechnie się uważa), lub z głową psa. Utożsamiany bywał z innym bóstwem - Upuautem; jednak w przeciwieństwie do tego ostatniego - wyobrażanego jako stojący i wyprężony pies, Anubis nieantropomorficzny zawsze wyobrażany był w postawie leżącej. Szczególnie czczony w Kynopolis (egip.Kasa, Mieście Psów) w środkowym Egipcie. W obrzędach mumifikacyjnych wyjątkowo ważnych osobistości kapłan przewodzący balsamistom zakładał maskę Anubisa. Ten sam bożek w mitach greckich pojawia się jako pojazd "z piekielnym napędem", "wóz ognisty" boga Hermesa. Czasami obie nazwy Hermes i Anubis łączą się w jedną jako Hermanubis - i oznaczają właśnie rydwan boski.

Anup - bóg przewoĽnik.

Apis, Hep, Hapu - zhellenizowana forma greckiego imienia Hapej lub Hapi, którym określano czarnego byka z białym trójkątem na czole.Pierwotnie symbol płodności (jak wiele innych czczonych byków: Mnewis, Buchis), wtórnie Ptah wcielony w byka; łączony też z kultem Ozyrysa (Serapis), od czasów XVIII dynastii również z Atumem. Apis, razem z Mnewisem symbolizowały płodność, oba święte byki wzajemnie się odwiedzały. Bóstwo siły i płodności. Związany z kultem księżyca i słońca. Naczelnym miejscem kultu było Memfis (wyrocznia). W Sakkarze znajduje się cmentarzysko memfickich Apisów, tzw. Serapeum. Przedstawiany jako byk niosący tarcze słoneczną z ureuszem miedzy rogami. Na sarkofagach (od Okresu PóĽnego) spotykamy czasami wyobrażenie Apisa niosącego na grzbiecie mumie zmarłego.

Aton, Iten - w funkcji bóstwa solarnego (?) występuje już od okresu Średniego Państwa ("Aton jest ciałem Re", widzialny przejaw boga Re); od czasów XVIII dynastii, a szczególnie za panowania Amenhotepa IV-Echnatona, monoteistyczny niemal stwórca wszechrzeczy, dawca życia i energii. Władca uczynił zbudowane przez siebie miasto Achet Aton (obecnie Tell el-Amarna) nową stolicą i głównym ośrodkiem kultu. Przedstawiany jako tarcza słoneczna z promieniami w kształcie dłoni trzymającymi symbole anch (znane są sporadyczne przedstawienia Atona jako sokoła). Jedyne bóstwo w religii Amenhotepa IV Echnatona. Kult Atona po upadku Amenhotepa zanikł.

Atum, Itmu - ("wypełniony", "całkowity", "kompletny"); najstarszy prabóg, bóg stwórca, przeżyje koniec świata; bóstwo którego pochodzenie jest niejasne - niektórzy badacze uważają, że jest synkretycznym wynikiem zaawansowanych, a nieznanych nam spekulacji teologicznych; uważany za stwórcę ludzi, wszechrzeczy (również samego siebie) - jako pagórek (benben) wyłoniony z oceanu i ojciec bogów. Według jednej z legend wśród pierwotnego chaosu wylągł się on ze świetlistego jaja, miało to nastąpić w pobliżu póĽniejszego miasta On i dlatego stało się centrum kultu tego boga. Ponieważ stworzył bogów w wyniku aktu "boskiego onanizmu" (przez samozapłodnienie wypluł Szu i Tefnut), jego ręka ma mieć elementy pierwiastka żeńskiego, a nawet stanowić "osobne", żeńskie bóstwo.
Najstarszy z Wielkiej Dziewiątki bogów, bóstwo zachodzącego słońca Utożsamiany już w czasach II dynastii z Re ( Atum-Re) jako zachodzące słońce, przedstawiany pod wieloma postaciami, głównie jako mężczyzna z koronami Egiptu lub ichneumon. Poświęcone mu byłu: lew, ichneumon i wąż.

Baal - w czasach Ramessydów identyfikowany byl z Setem.Byl bóstwem syryjsko-paladyńskim, wprowadzonym do Egiptu w czasach XV||| dynastii.

Ba-neb-Dżed, Mendes - bóstwo pod postacią kozła, przez Greków porównywane do Pana. Pierwotnie występował pod postacią barana, z czasem nadano mu ludzką postać, ale zwierzęca występowała nadal obocznie. Jako bóg płodności czczony był w egipskim mieście Mendes. Jednak kult jego nie miał charakteru lokalnego, uważany był za jedno z potężnych prabóstw, i jako taki występuje w micie o walce Horusa z Setem. W Okresie PóĽnym był identyfikowany z Ozyrysem.

Bata - bóg o postaci byka, czczony w nomie kyopolitańskim obok Anubisa. �Papirus d�Orbiney� przedstawia oba bóstwa jako braci antagonistycznie do siebie nastawionych. O samym kulcie Baty nic prawie nie wiadomo.

Benitu - były to bóstwa przedstawiane w postaci pawianów. Zamieszkiwały pierwszy krąg krainy podziemnej. Pilnowały bramy, którą otwierały tylko dla Re-Ozyrysa, gdy wstępował do Krainy Zachodniej na swej barce.

Bes - popularne bóstwo ludowe, patronujące ognisku domowemu, życiu kobiety, dawca spokojnego snu; umocowane raczej w demonologii i magii niż teologii; opiekun małżeństwa, radości i zabawy. Wyjątkowo popularny w czasach rzymskich, czczony głównie w Abydos. Przedstawiany w postaci nieforemnego śmiejącego się karła ze zwierzęcymi uszami i skórą lwa na plecach, czasami gra na bębenku (lub innych instrumentach) co odstraszało złe, nieprzyjazne duchy. Wizerunki Besa umieszczano czasami na amuletach.Odmianą Besa był demon Aha (="wojownik"), ściskający w dłoniach węże lub gazele jako zwierzęta Seta. Wyobrażenie Besa niezwykle często występowało na przedmiotach codziennego użytku oraz na kaplicach mammisi.

Buchis - bóg byk, czczony w środkowym Egipcie.

Chenti - bóstwo zmarlych przedstawiane pod postacią czarnego psa. Byl czczony w Abydos, gdzie w Okresie Arhcaicznym posiadl wlasne sanktuarium.

Chepre, Cheperu, Chepri - ("stający się") prabóstwo, czczone pod postacią skarabeusza, bóg-gnojownik; w Starym Państwie uważany za personifikację Atuma i jako taki uznany za stwórcę bóstw. W tekstach Księgi Umarłych ma związek z symboliką zmartwychwstania. Miał tajemną moc ciągłego odradzania się. Uważano, że sam z siebie tworzy potomstwo.

Chnum, Knum, Num - ("baran"), bóg wody i katarakt, opiekun wylewów nilowych, występował w postaci barana lub mężczyzny z jego głową. Początkowo lokalne bóstwo Elefantyny, zyskało popularność dzięki powszechności kultu baranów w wielu miejscowościach Górnego Egiptu; przekazy teologiczne każą uważać go za twórcę ludzi, których wytoczył razem ze światem na kole garncarskim. Czczone jako patron wylewów Nilowych. Popularność kultu Chnuma wpłyneła na jego niejednoznaczne stanowisko w panteonie; łączono go synkretycznie z wieloma bogami, np. Gebem, Ozyrysem, Re, Szu. Właśnie osobliwe, czterogłowe wyobrażenia Chnuma z Esna interpretowane są jako synkretyczne bóstwo jednoczące cechy wymienionych bogów.

Chonsu - ("wędrownik") z początku bóstwo lokalne o niezwykle pierwotnym charakterze. Począwszy od czasów Nowego Pństwa czczone jako syn boga Amona i bogini Mut. Dzięki połączeniu w triadę (tzw. trójcę tebańską) z rodzicami zyskał popularność jako bóstwo księżyca. Ikonograficznie pokrewny Ptahowi lub Ozyrysowi; przedstawiany z tarczą księżyca na głowie, rzadkie są wyobrażenia Chonsu z głową sokoła lub "Chonsu-dziecko" przedstawiane niemal analogicznie do jednej z postaci Horusa - dziecka stojącego na krokodylu.

Duamutfi, Dwa-mutef - brat Hapea, Emseta i Quebhsneufa; były to bóstwa opiekujące się pogrzebem; uznawano ich za synów Horusa.

Dutes, Dżhowtej - egipska forma imienia boga Thota.

Emset, Amaste - razem z Hape, Duamutfi i Quebhsneuf był bóstwem opiekującym się pogrzebem, uznawano ich za synów Horusa.

Geb - prabóstwo kosmiczne uosabiajace ziemie; ojciec Ozyrysa, malzonek Nut. Wyobrazany najczesciej wraz z Nut oraz bóstwem powietrza Szu, jako lezacy mezczyzna o ciele pokrytym roslinami.Geb - Cheb, Keb - syn Szu i Tefnet, ojciec Ozyrysa, bóg Ziemi.

Gereh - bóstwo w postaci żaby. Nie są znane jego funkcje.

Hapej, Hape - bóstwo, razem z Emsetem, Duamutfijem i Quebhsneufem, opiekował się pogrzebem; uznawano ich za synów Horusa.

Hapi - bóstwo a raczej geniusz rzeki Nil; przedstawiany jako otyły mężczyzna z głową zwieńczoną kępą papirusu, bóg wylewów Nilu.

Harpokrates - grecka forma egipskiego okreslenia Hor pa hered, oznaczajacego "Horus dziecko"; postac Horusa przedstawiana jako siedzace dziecko z kosmykiem wlosów na glowie i palcem w ustach. Zyskala na popularnosci szczególnie w okresie grecko-rzymskim.

Heh - prabóstwo z Hermopolis, uosobienie nieskończoności, które wylonilo się z praoceanu Nun, podczas powstawania świata. Jego żeńskim odpowiednikiem byla bogini Hauket. Heh- jak inne bóstwa Wielkiej Ósemki- wyobrażany byl w postaci żaby, zaś Hauket w postaci wężą.

Horachte - (egip.="Horus horyzontu"); bóstwo solarne pierwotnie nietozsame z Re, rychlo jednak z tym bogiem polaczone. Byl bogiem "slonca porannego"; watek Horusowy nakazywal przedstawianie go jako czlowieka z glowa sokola.

Horus - (egip.Haru="daleki"), łacińska forma egipskiego imienia Hor oznaczającego syna Ozyrysa i Izydy lub bóstwo słoneczne; prabóstwo o nieznanym pochodzeniu (być może nawet jednym z aspektów Horusa był ubóstwiony wódz plemienny), jeden z najpopularniejszych bogów egipskich; dzięki popularności bóstwa-sokoła w wielu miejscowościach Egiptu jego kult rozprzestrzeniał się w sposób bezkonfliktowy. Najważniejsze bodaj bóstwo okresu pre- i wczesnodynastycznego (sokól był hieroglifem-determinatywem pojecia "boga"); bóg nieboskłonu, światła i świata, symbol władzy królewskiej. Bóg o głębokim sercu: dał zabitemu ojcu Ozyrysowi swoje oczko do zjedzenia i ten ożył. Włączony do kregu mitów ozyriackich stał się synem Ozyrysa i Izydy, przeciwnikiem Seta. Jednym z najwiekszych ośrodków kultu Horusa bylo dolnoegipskie Edfu; utożsamiony z Re nazwany został Re-Horachte. Przedstawiano go najczęściej w postaci sokoła lub człowieka z głową sokoła.

Ilu - "dozorcy z góry", nazwa bogów starożytnych egipcjan.

Isdes - bóstwo zmarłych występujące w postaci czarnego psa (podobnie jak Anubis). Jako Pan Zachodu i sędzia w Państwie Umarłych znany jest z tekstów z czasów Średniego Państwa, póĽniej był silnie związany z Thotem a nawet został z nim zidentyfikowany, stając się jedną z jego postaci.

Kuk - prabóstwo z Hermopolis, symbolizujące ciemność. Razem ze swym żeńskim odpowiednikiem Kauket, tworzyli jedną z par Wielkiej Ósemki. Był wyobrażany w postaci żaby, Kauket zaś w postaci węża.

Min, Minu - ityfalliczny bóg Koptos; bóg urodzaju i płodności, wywodzący się z pierwotnych, fallicznych kultów górnoegipskich (Achmim). Procesje ku jego czci rozpoczynały okres żniw; pan wschodniej pustyni, stąd uważany za opiekuna drogi karawan z Koptos nad Morze Czarne. Przedstawiany jako mumiformiczny mężczyzna z jedną ręką wzniesioną w górę (często z biczem nechacha), drugą obejmującą wzwiedzionego członka. Wiele atrybutów Mina (z wyjątkiem ikonograficznej ityfalliczności) przejął Amon.

Montu - ("dziki"?), naczelne bóstwo Teb przed dominacją Amona; bóstwo wojny i rzemiosła wojennego, przedstawiany jako sokół bądĽ mężczyzna z głową sokoła - stąd czasami łączony z Horusem.

Nefertum - ("piękny Atum"?), drugorzędne bóstwo - pierwotnie fetysz przedstawiany jako kwiat lotosu z którego wyrastają pióra; odgrywał pewną rolę zarówno w kręgu mitów związanych z Re, jak i "sądzie umarłych".Młodzieniec rozweselający co rano boga Ra. Uważany czasami za syna Ptaha i Sachmet.

Nepri - bóg zboża.

Niau - "Pustka", prabóstwo z Hermopolis o postaci żaby, wraz z wężem Niaut stanowili jedną z par Wielkiej Ósemki. Nie należeli jednak do pierwotnego zestawu czterech par boskich - w póĽniejszych tekstach umieszczani byli na miejscu pary Tenemu i Tenemujt.

Nun, Nunu - ("wody"), bóstwo pierwotne, uosobienie "praoceanu" z którego wyłoniła się ziemia; często utożsamiany z Ptahem lub Amonem. Przedstawiany zazwyczaj jako mężczyzna lub, lokalnie, człowiek z głową żaby.

Onuris - (egip.Anhur="przychodzący z daleka" lub "sprowadzający [coś] z daleka"), drugorzędne bóstwo wojownicze; uważany za boga walki, wojny, także polowania. Przedstawiany jako mężczyzna w kasku ozdobionym piórami, z włócznią w ręku.

Ozyrys - (egip.Usir), lokalne bóstwo Delty, być może ubóstwiony przywódca plemienny (z pierwotnymi atrybutami pasterskimi), zrobił zawrotną karierę w egipskim panteonie. Wchłaniając kolejne kulty obrastał w skomplikowaną, wielowątkową symbolikę; władca zaświatów, sędzia zmarłych, symbol wegetacji, odradzającej się przyrody, sił natury ("Ozyrys zbożowy" - odciśnięta z mułu zmieszanego z ziarnami zbóż "kiełkująca" figura Ozyrysa), wreszcie nawet bóstwo Nilu, księżyca, nieba, słońca.

Jego imię jest niejasne - według zapisu hieroglificznego oznacza "siedzibę oka" (?). Wedle najpopularniejszych wątków teologii heliopolitańskiej był synem Nut i Geba, ojcem Horusa, bratem (i mężem) Izydy oraz Seta. W walce o władanie Egiptem (a więc pogłos predynastycznych walk plemiennych) zabity przez Seta i poćwiartowany na 14 kawałków a potem wrzucony do Nilu. Z polecenia boga słońca Re szakalogłowy bóg Anubis (po egipsku Anup) zabalsamował zwłoki, a Izyda przy pomocy zaklęć magicznych przywróciła swego męża do życia, nie na ziemi, lecz w Państwie Umarłych.
Egipcjanie wyobrażali je sobie m.in. jako pola, zwane "polami trzcin", kiedy indziej "polami pokarmów". Zmarły po śmierci miał się udawać na sąd sprawowany przez 42 sędziów w obecności Ozyrysa; w czasie sądu serce zmarłego było ważone. Wyrok sądu pośmiertnego nie był jednak zależny od ziemskich uczynków: zmarłemu bowiem do trumny wkładano zbiór zaklęć, przypowieści, hymnów, modlitw i formuł magicznych, które dziś nazywamy ogólnie Księgą Umarłych. Dzięki niej zmarły osiągał moc nad bogami i innymi bytami zaświatowymi, a także nad sędziami pośmiertnymi i sam stawał się Ozyrysem. W tych warunkach sąd pośmiertny i ważenie serca stawało się czczą formalnością. Człowiek, którego nie było stać ma kupno Księgi Umarłych, umierał tzw. drugą - wieczną śmiercią. Bogiem zmarłych stał się jednoznacznie dopiero za V dynastii - ten jego aspekt ulegał z czasem "demokratyzacji": pierwotnie jedynie władcy, od Średniego Państwa już każdy Egipcjanin po śmierci miał prawo nazwać się "Ozyrysem".
Przedstawiany w postaci mumii władcy z koroną atef na głowie, w rękach trzymał berło (heka) i bicz (nechacha); głównym ośrodkiem kultu było Abydos. Nie do końca zinterpretowane są także niektóre fetysze Ozyrysa, na przykład będące w czasach dynastycznych znakami nomów; na drzewcu zatknięty jest stożkowaty przedmiot (kołpak? prawzgórek? relikwiarz? pleciony ul??) zwieńczony długimi piórami. Zapewne istotne znaczenie fetysza było nieznane już nawet Egipcjanom od schyłku Starego Państwa.

Ptah - wieloaspektowe prabóstwo pochodzenia memfickiego; uznany za stworzyciela i patrona wszelkiej działalności kreatywnej (a więc pisarzy, artystów, rzemieślników). Synkretycznie łączył się w różnych okresach z różnymi bogami, np. jako "Ptah-Sokar-Ozyrys" był bóstwem zmarłych; wiele bóstw zachowując nawet swą tożsamość uważanych było za "uosobienie" Ptaha (np.byk Apis). Przedstawiano go z reguły jako łysego, mumimorficznego mężczyznę z berłem, na postumencie.

Re, Ra - ("słońce"), uniwersalne prabóstwo solarne, bóg "wszystkiego" (stąd utożsamiany niemal automatycznie z Atumem), uosaobiene ładu i porządku wszechświatowego; jako taki uważany za ojca Maat. O ile co do interpretacji dziennej wędrówki Re po nieboskłonie była zgodność (słońce żegluje w łodzi), o tyle kontrowersje teologiczne były wokół nocnych losów Re; miał być połykany przez Nut, która nazajutrz go ponownie rodziła, lub też odbywał podróż po krainie podziemnej (stąd rola Re w kultach zmarłych). Ważnym epizodem kultu był także mit o odwiecznej walce jaką toczy słońce, czyli Re, z ciemnością i złem, czyli wężem nazywanym Apop; zwyciężony o poranku Apop krwawi, a jego krew zabarwia niebo o świcie na czerwono. Re przedstawiano zazwyczaj jako mężczyznę ze słoneczną tarczą na głowie.

Renenutet - bóstwo mające pod swoją pieczą żniwa i płody ziemi.

Serapis, Sarapis, Serapeum - (od egip.Usir-Hapi), bóg zbawiciel, patron szczęścia, dawca snów wieszczych. Synkretyczne, póĽnoegipskie bóstwo (o charakterze m.in. lunarnym) powstałe z połączenia aspektów kultu Ozyrysa i Ptaha-Apisa; czczone najbardziej w okresie hellenistycznym, zyskało wielką popularność i zostało "wyeksportowane" poza rdzenny Egipt, zyskując popularność w całym świecie hellenistycznym. Jego przedstawienia były już zupełnie nieegipskie w stylu: Serapis był brodatym, na grecką modłę wyobrażonym mężczyzną zazwyczaj z koszem na głowie i psem Cerberem u nóg. Świątynie Serapisa, zwane Serapeami, mieściły się w wielu miastach - najsłynniejsze było Serapeum Aleksandryjskie, natomiast Serapeum memfickie, odkryte przez A.Mariette zawiera m.in. nekropolę świętych byków.

Set, Setech, Setesz, Sutech - (nazywany także Neszeni="chmura burzowa", Keri="wiatr?", Nemhem="piorun"); bóg zła, piorunów i trzęsienia ziemi. Pierwotnie górnoegipskie prabóstwo którego kult rozpowszechniony był na wielu obszarach Egiptu; miał, paradoksalnie, dobre i złe aspekty - jako brat i zabójca Ozyrysa otaczany był kultem negatywnym (to, według niektórych teorii, echo przegrania walk o zjednoczenie Egiptu przez tzw. konfederację Seta - predynastyczny organizm państwowy południowego Egiptu - z Deltą - czyli czcicielami Ozyrysa i Horusa), jednakże Set patronował także, jako bóstwo bustyni i "obcych ziem", różnym dalekim wyprawom i karawanowym szlakom. W pewnych okresach dziejów Egiptu zyskiwał nawet pozycję opiekuna dynastii. Seta wyobrażano w postaci nie zidentyfikowanego jednoznacznie zwierzęcia (antylopa? osioł?).

Sobek, Sukhos - bóstwo związane z obszarami położonymi nad zbiornikami wodnymi i uosabiane przez krokodyla; bóg-krokodyl nosił zresztą różne imiona i miał różną teologię. Bóg użyĽniający pod postacią krokodyla, bóg przyrody. Uznawany m.in. za pana wód, stwórcę świata, zyskał na popularności w okresie hellenistycznym, kiedy to krokodylowi przydano głowę sokoła i nazwano Soknopaios.

Sokar - bóstwo związane z kultem zmarłych, kultami pustynnymi a także kosmicznymi; pierwotnie lokalne bóstwo nekropoli (stąd nazwa "Sakkara"), łączone synkretycznie z bogami mumiformicznymi (Ptah-Sokar-Ozyrys) i przedstawiane jako mumia (czasem z głową sokoła) lub sokół.

Szu, Szow - bóstwo uosabiające powietrze, rozumiane jako przestrzeń pomiędzy niebem a ziemią; czasami czczony także jako "jasność lub "słoneczny blask". Bóg świetlanej atmosfery i powietrza. W teologii heliopolitańskiej bóstwo kosmiczne, małżonek Tefnut. Przedstawiany jako (z rzadka lwiogłowy) mężczyzna, na uniesionych rękach podtrzymujący niebiosa (Nut).

Tot, Thot - (egip.Dżehuti), prabóstwo kosmiczne z Delty, bóg mądrości, uosobienie księżyca oraz czasu; uznawany także za patrona pisarzy i uczonych. Głównym miejscem kultowym było Chemenu (Aszmunein), gdzie czczono go pod postacią ibisa i pawiana; tam także nekropola świętych zwierząt. W mitologii ozyriańskiej pełnił rolę negocjatora skłóconych bogów i pielęgniarza rannych. Czasami przydawano mu za małżonkę boginię Seszat. Kult Tota, popularny także wśród Greków (utożsamiono go z Hermesem), przetrwał czasy starożytne, i jako Hermes-Trismegistos stał się patronem wiedzy tajemnej, alchemii i magii.

Upuaut, Wepwaut, Wepwawet - (egip."otwierający drogi"), lokalne bóstwo górnoegipskie, przedstawiane pod postacią wilka albo psa pustynnego; związany z kultami pośmiertnymi, nigdy jednak nie został utożsamiony z Anubisem.

Boginie

Amaunet - bogini wiatru północnego, żona Amona. Jedno z ośmiu pierwotnych bóstw lub boskich sił znanych jako Ogdoada.

Anat - waleczna bogini pochodzenia kananejskiego czczona była w Egipcie od czasów Nowego Państwa. W mitologii egipskiej Anat jest córką słonecznego bóstwa Ra. Przedstawiano ją z tarczą, włócznią i toporem, opiekunka zaprzęgów rydwanów. Jako wojowniczka posiadała świątynię w Tanis. Anat była też boginią krów.

Astate - bogini kananejska. W Egipcie uważano ją za boginię-wojowniczkę. Byla córką boga Re, a jej mężem byl Baal, z którym to miala świątynię w Memfis. Razem z Anat byla opiekunką zaprzęgów rydwanów.

Bastet - ("Ta, która jest z Bast=Bubastis") początkowo prowincjonalne bóstwo opiekuńcze, zyskuje na popularności od Średniego Państwa. Przedstawiana jako kotka lub (wcześniej) lwica, pierwotnie zapewne związana z kultami wojowniczymi (nazywana była "matką boga bitwy") - z czasem "łagodniała" i od Nowego Państwa była patronką radości, zabawy, wojny, maści, uciechy i seksu. Kojarzona także z Mut, Sachmet, Tefnut i Hathor.

Buto - bogini północy.

Hathor - właściwie Hat-Hor czyli "dom Horusa", "zamek Horusa"; lokalny fetysz dolnoegipski z biegiem czasu przekształcil się, m.in. wskutek ekspansywnego wchłaniania wielu bóstw lokalnych, w jedno z najpopularniejszych bóstw żeńskich; w swoich najważniejszych funkcjach bogini niebios, rodząca słoneczną tarczę. Uważana także za małżonkę Horusa, łączona w teologicznych spekulacjach z wieloma innymi boginiami: Izyda, Sachmet, Maat i Bastet, w koncu nawet z Afrodyta. Najczesciej przedstawiana jako krowa lub kobieta z głową krowy i tarczą słoneczną pomiedzy rogami,uważana za boginię miłości, tańca, radości, zmarłych, nieba, póĽniej bóstwo zabawy, muzyki, dobrych urodzin, opiekunka kobiet. W Tebach była boginią zmarłych; patronką obcych ziem. W dobie Nowego Państwa siedem Hat-Hor było boginiami przeznaczenia, ustalającymi losy człowieka w dniu jego urodzin. Ważnym jej atrybutem, lub wręcz emblematem, był muzyczny instrument - sistrum. Hathor nazywana była także "okiem slonecznym"; czczona glównie w Denderze, gdzie jej kultowym fetyszem byl slup zwienczony kobieca glowa z krowimi uszami.

Heket - bogini w postaci żaby, pomocna kobietom przy rozwiązaniu.

Hesat - bogini występująca pod postacią białej krowy, czczona jako wcielenie Izydy w mieście Afih, gdzie uważano ją za matkę Anubisa.

Izyda, Aset, Eset, Izys - ("tron"), pani słów czarodziejskich; córka Geba i Nut, siostra i żona Ozyrysa,matka Horusa, personifikacja tronu królewskiego (przedstawiana z tronem na głowie). Bogini opiekuńcza i macierzyńska, szukała po całym świecie 14 kawałków męża, aż znalazła. Czczona początkowo jako wzorcowa żona i matka, póĽniej jako bogini wszelkiej siły twórczej, pani świata zmarłych (misteria). Władczyni nieba i ziemi, początkowo bogini - personifikacja tronu faraona; patronka magii. Bogini której kult w Dolnym Egipcie udokumentowany jest od czasów wczesnodynastycznych; związana z kręgiem ozyriackim. Czczona głównie w File, lecz takze na terenie calego Egiptu; podobnie jak inne bóstwa żenskie utożsamiana w różnych okresach z innymi boginiami: Hathor, Bastet, Sachmet, także z Demeter (w okresie hellenistycznym) i Astarte. Formy kultu Izydy przetrwały nie tylko kres cywilizacji egipskiej, ale i całą starożytność; Bardzo popularna w Rzymie, przetrwała w różnych aspektach i odmianach (ikonografia) nawet do czasów renesansu. Przedstawiana jako kobieta, często z tarczą słoneczną pomiędzy krowimi rogami na głowie lub z hieroglifem w postaci tronu, który był jej imieniem. Popularne były brązowe figurki Izydy z małym Horusem na kolanach; też z berłem w dłoni lub znakiem anch, symbolem życia.

Kudszu, Kadesz - bogini zdrowia, małżonka boga płodności Mina. Jako bóstwo pochodzenia syryjskiego Kudszu była czasami utożsamiana z Hathor. Przedstawiano ją nagą z kwiatami lotosu i wężami, stojącą na grzbiecie lwa.

Maat - ("prawda"), bogini uważana za córkę Re; uosobienie prawdy, sprawiedliwości, ładu - tak wszechświatowego, jak i społecznego, państwowego. Pełniła niezwykle ważną rolę podczas sądu Ozyrysa. Czczona od Starego Państwa, w wielu miejscach; przedstawiana jako siedząca (rzadziej stojąca) kobieta ze strusim piórem na głowie.

Meresger - bogini-wąż mieszkająca na szczycie góry, strzegąca grobowców królewskich w Tebach (dzisiejszy Luksor). Była bóstwem łaskawym, choć miała moc leczenia chorób, ale na grzeszników mogła je zsyłać.

Mut - (imię tożsame fonetycznie z wyrazem "matka", nie jest jednak jasne, czy tak należy je tłumaczyć?), lokalna bogini górnoegipska notowana od Średniego Państwa; znaczenie jej wzrosło wraz z Amonem, którego miała być, według mitów tebańskich, małżonką - nosiła wówczas imię Amaunet. Przedstawiana jako kobieta w "sępiej czapce", zazwyczaj z koronami Egiptu.

Naunet - naczelne bóstwo uosabiające pierwotne wody. Naunet wraz ze swym męskim odpowiednikiem Nun wchodziła w skład Ogdoady, grupy ośmiu bóstw uosabiających siły chaosu.

Nebrot - bogini zmarłych.

Nechbet, Nekhbet - bogini-patronka Górnego Egiptu (odpowiadała więc dolnoegipskiej Wadżet), patronka królewskiej władzy; przedstawiana jako sęp lub kobieta w "sępiej czapce" (podobnie jak tebańska Mut).

Neftyda - (egip.Nebet het="pani pałacu"), drugorzędna bogini która zawdzięcza swą popularność udziałowi w micie ozyriańskim (opłakiwała śmierć Ozyrysa); według różnych tradycji - siostra Izydy lub matka Anubisa. Córka Geba i Nut, małżonka Seta. Przedstawiana jako kobieta z hieroglificznym zapisem swego imienia na głowie.

Neit - (egip.Net), prahistoryczny fetysz militarny - dwie skrzyżowane strzały na tarczy; lokalna, wojownicza bogini w Delcie (Sais), z czasem zyskała na popularności (apogeum to XXVI dynastia saicka; Grecy porównywali ją z Ateną). Przedstawiana również jako kobieta z łukiem i strzałami. Neit była także czasami uważana za opiekunkę zmarłych; wprawdzie interpretowanie umieszczania w najdawniejszych czasach strzał i łuku wokół zwłok byłoby zbyt daleko posuniętą dywagacją na temat kultu Neit, lecz już w czasach historycznych jest określana także jako patronka tkactwa (!) i jako taka ofiarowuje bandaże i całuny do zabezpieczania mu 

www.paranormalim.pl

Offline

 

#8 2007-11-05 14:16:24

Deszcz

Agat

Zarejestrowany: 2007-03-28
Posty: 97

Re: Mitologie z całego świata.

Mitologia germańska


Bogowie Alci i Alkis - bliĽniacza para bóstw światła, obrońcy żeglarzy.

Alfódr, Alfadir - kowal niebios, ojciec wszystkiego.

Baldur, Balder, Baldr - mądry i szlachetny syn Odyna i Frigg, zwany ,,krwawiącym bogiem". Uważany był za boga dobra, światła, sprawiedliwości, młodości, piękna i wiosny. Jego żoną był Nanna, z którą miał syna Forsetiego, boga sprawiedliwości. W młodości Baldra dręczyły koszmarne sny, które mówiły mu, że niebawem umrze. Asgard ogarnęło złe przeczucie, a inni bogowie próbowali zrozumieć znaczenie snów Baldra. Odyn udał się do świata zmarłych, gdzie dowiedział się, że własny ślepy brat Baldra, Hodr zabije go, podając mu jemiołę. Gdy Odyn wrócił do Asgardu dowiedział się, że jego żona ma plan, jak uniknąć przepowiedni. Bogini przemierzyła 9 światów i w każdym z nich uzyskała przysięgę jednego mieszkańca, że nie uczyni jej synowi żadnej krzywdy. Wydawało się, że Baldr jest bezpieczny, więc inni bogowie zaczęli rzucać w niego kamieniami i toporami, aby przekonać się, ze nic mu nie grozi. Loki wiedział jednak, że Frigg nie poprosiła jemioły o bezpieczeństwo dla swego syna. Zerwał jemiołę i udał się na zgromadzenie bogów, gdzie już wszyscy uderzyli w Baldra. Nie zrobił tego jedynie ślepy Hodr. Loki wręczył kopię z rośliną bogowi, udając, że chce pomóc mu przyłączyć się do zabawy. Hodr rzucił, a Baldr od razu padł martwy. Ubłagany przez Frigg Hermod, brat Baldra udał się do Hel, aby zaoferować okup za Baldra. Hel zgodziła się, pod warunkiem, że każdy we wszystkich 9 światach zacznie opłakiwać Baldra i zmarłą z rozpaczy Nannę. Rozesłano posłańców i już wkrótce płakał nawet kamień. Tylko stara olbrzymka Thokk nie zgodziła się, nikt nie zauważył, że pod jej postacią krył się Loki. Tak więc Baldr pozostał z Hel. Wierzono, że Baldr powróci do życia po zagładzie bogów w Ragnarok.

Burr, Borr, Borre, Bor - magicznym zaklęciem zrodzony syn Buriego, ojciec Odyna, Honira, Willi i We. Mąż olbrzymki Bestli, matki Odyna. Był starożytnym bogiem, żył w czasach, kiedy nie było jeszcze ziemi, nieba ani morza, jedynie mgła, lód, ogień i ziejąca otchłań Ginnungagap. Ojczym Bora, olbrzym Bolthur, miał również syna, który przekazał swoją mądrość Bratankowi, Odynowi.

Braga - bóg rozkoszy.

Brage, Bragi - syn Odyna i olbrzymki Gunniod, germański bóg poezji i wymowy. Był mężem Idun, bogini, która strzegła magicznych jabłek młodości. Kiedy Loki powrócił do Asgardu, przyczyniwszy się wcześniej do śmierci Baldra, Bragi, który nigdy nie rzucał słów na wiatr, oznajmił mu, że nie jest mile widzianym gościem na uroczystości. Loki rozwścieczony nazwał Bragiego ,,pyszałkiem", a Bragi zagroził, że skręci mu kark, ponieważ jedynie w ten sposób może powstrzymać go przed kłamstwami. Choć Odyn usiłował uspokoić zgromadzonych, słowa Bragiego tak bardzo przestraszyły Lokiego, że przepowiedział zagładę bogów, a potem uciekł z Asgardu. Bragi przedstawiany był jako brodaty starzec z harfą. Składając przysięgi, ich słowa wypowiadano uroczyście nad naczyniem zwanym Czarą Bragiego.

Brono - bóg światła dziennego, syn Baldera.

Buri - olbrzym, przodek bogów. Wyłonił się z lodów, z którego uwolniła go Audhumla (prakrowa). Kiedy pewnego razu lizała lód, nagle pojawiły się włosy Buriego, drugiego dnia z lodu wyłoniła się jego głowa, zaś trzeciego dnia- całe ciało. Buri i Bestla miał syna- Bora, który ożenił się z olbrzymką mrozu i miał z nią trzech synów: Odyna, Wiliego i We.

Donar - bóg nieba i władca piorunów. U Anglosasów znany był jako Tunor, był też spokrewniony z póĽniejszym skandynawskim bogiem Thorem. Donarowi poświęcony był czwarty dzień tygodnia (niem.: Donnerstag).

Forseti - jeden z Asów, bóg sprawiedliwości, wielki arbiter, który ucisza wszystkie kłótnie. Uważany za syna Baldra i Nanny. Oboje jego rodzice zostali zamordowani, ojciec zginął przebity kopią z jemiołą, matce natomiast pękło serce z żalu. Co prawda w mitologii Forseti odgrywa niewielką rolę, jednak zachował się dokładny opis jego siedziby ze złota i srebra- komnaty Giltnir, mającej ,,kolumny z czerwonego złota, a dach wykładany srebrem". Tam bóg zasiadał, aby sprawować sądy i rozwiązywać spory.

Frej, Frey, Frejr, Freyr, Yngwe - "Pan"; bóstwo falliczne, z rodu Wanów; bóg urodzaju, roślinności, pokoju, płodności, bogactwa, światła i radości; syn Njörda, brat bliĽniaczy Freji. Freyr wraz z Odynem i Thorem należał do najważniejszych bóstw. Uważany był za boga pokoju i radości. Lecz jego domeną była płodność, kontrola nad światłem słonecznym, deszczem i obfitością. Freyr zakochał się w Gerdzie, która pomimo wielkich darów, ale wierny sługa Freyra Skirnir, namówił ją do małżeństwa, zagroziwszy uprzednio, że żuci na nią straszliwy czar. Czar ten miał sprawić, że Gerda zbrzydnie tak, że nikt więcej się do niej nie zbliży. Gerda udała się zatem do lasu, na spotkanie z Freyrem po upływie dziewięciu nocy. Jego tytuł Skirr oznacza �Świecący". W święto Jul składano mu ofiary z dzika i konia. W religii germańskiej koń związany był przede wszystkim z tym bogiem i odgrywał dużą rolę w kultach urodzaju i płodności o jednoznacznie fallicznym charakterze. Kult Freyra, o cechach fallicznych, występował w Szwecji (posąg w Uppsali). Frej to germańska forma nordyckiego imienia Freyr.

Gapt, Odyn - praojciec królewskiego rodu Amalów.

Heimdall, Hajmdal - nordyckie bóstwo światła dziennego z rodu Azów, twórca podziału społecznego wśród ludzi. Opiekun bogów, czuwający nad ich bezpieczeństwem; strażnik mostu, łączącego niebo z ziemią. Syn dziewięciu matek, które mogły być uosobieniem fal i strażnikiem germańskich bogów. Początkowo był prawdopodobnie uznawany za wszechwiedzącego boga nieba. Słyszał jak rośnie trawa i wełna, widział na odległość 100 mil. Stał na Bifrost, trójpasmowym moście łączącym Asgard i Midgard, gotowy, by wraz z nadejściem Ragnarok, kiedy to miał zginąć jako ostatni w potyczce z Lokim, zadąć w swój róg. Imię Heimdalla może mieć związek z ideą �drzewa świata", bowiem uważano go za najwyższego rangą strażnika siedzącego na jego wierzchołku, ponad najwyższą tęczą. Heimdall przybrał postać śmiertelnika o imieniu Rig, który dał początek trzem grupom społecznym" szlachetnie urodzonych, chłopów i niewolników. Bóg pod postacią Riga odwiedził trzy domy w Midgardzie i obdarzył pięknymi dziećmi szlachtę, krzepkimi dziećmi chłopów i pozbawionych wdziękiem dziećmi niewolników.

Hermod - syn Odyna i Frigg. Pełnił funkcję posłańca bogów. Tak jak inni bogowie interesował się zmarłymi i to właśnie jego wysłano do Hel, by uprosił uwolnienie zmarłego brata, Baldra. Udał się tam na słynnym koniu Odyna, Sleipnirze. Hel odmówiła wypuszczenia Baldra, ponieważ nie wszyscy opłakiwali jego śmierć, Hermodowi pozwolono jednak na zabranie do Asgardu pierścienia, który Odyn wrzucił na stos pogrzebowy. Hermod sam omal nie poniósł śmierci w czasie podróży do Midgardu. Wysłał go tam Odyn, aby poradził się Fina o imieniu Rossthiof w sprawach przyszłości. Uratowała go magia i Hermod wrócił, by uspokoić ojca najlepiej, jak potrafi.

Hod, Hodr - jeden z Asów, syn Odyna i Frigg. Ślepy bóg, który nieumyślnie zabił swojego brata Baldra. Kiedy Baldra dręczyły sny, które mówiły mu, że niebawem Frigg przemierzyła 9 światów i w każdym z nich uzyskała przysięgę jednego mieszkańca, że nie uczyni jej synowi żadnej krzywdy. Wydawało się, że Baldr jest bezpieczny, więc inni bogowie zaczęli rzucać w niego kamieniami i toporami, aby przekonać się, ze nic mu nie grozi. Loki wiedział jednak, że Frigg nie poprosiła jemioły o bezpieczeństwo dla swego syna. Zerwał jemiołę i udał się na zgromadzenie bogów, gdzie już wszyscy uderzyli w Baldra. Nie zrobił tego jedynie ślepy Hodr. Loki wręczył kopię z rośliną bogowi, udając, że chce pomóc mu przyłączyć się do zabawy. Hodr rzucił, a Baldr od razu padł martwy. kiedy stało się jasne, że Baldr będzie musiał pozostać w świecie zmarłych, wysłano tam również Hodra, aby poniósł karę. W zupełnie innej wersji Baldr i Hodr przedstawieni są jako rywale, konkurujący o rękę Nanny, przy czym Baldr pokazany jest jako postać pełna nienawiści.

Hoenir, Honir - bóg ciszy. Jeden z trójcy pierwotnych bogów z rodu Asów. As, brat Odyna. Obok straszliwej niemożności podejmowania decyzji miał jeszcze inną cechę- był długonogi. Wysłano go, by zamieszkał pośród Wanów na znak dobrej woli po zawarciu pokoju między dwoma plemionami bogów, jednak ten bardzo rozczarował swoich nowych towarzyszy, którzy rozgniewali się, że zawsze kiedy tylko musiał podjąć jakąkolwiek decyzję, polegał na decyzji swojego przyjaciela Asa, mądrego Mimira. Wanowie zabili więc Mimira i wysłali jego głowę Asom. W niektórych wersjach germańskiego mitu o stworzeniu wierzono, że Honir był bogiem, który obdarzył ludzi zmysłami.

Ing - wczesny bóg germański znany Anglosasom i Szwedom (jako Yngvi). Inga, który prawdopodobnie był bogiem płodności, kojarzono z furą do podróży po lądzie. Ynglingowie, historyczni królowie Szwecji utrzymywali, że był on założycielem ich dynastii.

Loki - Być może był demonem (zniszczenia i śmierci)lecz bardziej prawdopodobne jest to, że był bogiem ognia. Był synem pary olbrzymów, Farbautiego i Laufey, ojcem, ze związku z Angrbodą- Fenrira wilka, Jormunganda- węża Mitgardu (Mitgerda) i bogini Hel, a następnie z Sigyn- Wialiego i Narwiego. Zabójca Nanny. Był towarzyszem bogów, oszustem, występował w wielu mitach, np. pomagał Thorowi odzyskać młot, porwał Idun, zaprowadził nieuzbrojonego Thora do Geirroda. Był złym bogiem. Sprawca śmierci Baldra. Kiedy bogowie zorientowali się, że tolerując Lokiego pozwolili, aby zło szerzyło się wśród nich, związali go w jaskini. Wzięli najpierw trzy płyty skalne, ustawili je jedna na drugiej i przewiercili przez nie otwór. Potem wykorzystując zamiast sznura jelita jego syna Narwiego, przywiązali nimi boga ognia do kamieni. Kiedy związali ostatni węzeł jelita zrobiły się twarde jak żelazo. Aby Loki bardziej cierpiał Skadi, żona Njorda przywiązała węża do stalaktytu nad głową boga. Loki miał tak oczekiwać do nadejścia Ragnarok. W czasie Ragnarok poprowadził zastęp zła do ostatecznej bitwy z bogami, w której sam miał zginąć z ręki Heimdalla.

Lodur - bóg, stwórca ludzi.

Mani - bóg personifikujący Księżyc, brat Sol.

Mimir - mądry bóg wysłany przez Asów do Wanów na znak przymierza zawartego między dwoma grupami bogów. Wanowie uznali, że zostali oszukani, odcięli więc Mimirowi głowę i wysłali do Asgardu. Jednak Odyn wysmarował głowę ziołami, toteż nigdy nie uległa rozkładowi. Potem wyrecytował nad nią zaklęcie, przywracając jej zdolność przemawiania. PóĽniej umieścił głowę Mimira na straży magicznego Ľródła tryskającego spod korzeni kosmicznego drzewa- Yggdrasill. Aby zdobyć mądrość Mimira, na którą składały się ,,liczne prawdy nikomu nie znane" Odyn oddał jedno swe oko za pozwolenie picia z tego właśnie Ľródła.

Nerthus - bogini płodności i roślinności.

Njord, Njordo - bóstwo urodzaju i morza z rodu Wanów. Pan wiatrów na lądzie i morzu. Opiekun myśliwych i żeglarzy, ojciec Freyra i Freyji, mąż Nerthus. Razem opuścili siedzibę Wanów i udali się do Asgardu na znak pokoju z drugą gałęzią bogów. Drugą żoną Njorda była olbrzymka mrozu Skadi, która wybrała go ponieważ spodobały się jej jego piękne stopy. Jednak małżonkowie nie mogli dojść do porozumienia, gdzie zamieszkać. Njord uważał, że kraina olbrzymów jest zbyt zimna i pusta, Skadi nie podobały się hałasy i odgłosy dochodzące z miejsca budowy okrętów w pobliżu sali Njorda. Po 9 nocach zdecydowali, że zamieszkają oddzielnie. Njord był z pewnością uważany za boga płodności, ponieważ zapewniał swoim czcicielom nie tylko bezpieczną podróż morską, ale także bogactwo i szczęście w postaci ziemi i synów.

Odyn, Odin, Gaut, Gauta-tyr, Gapt, Sig-tyr - najwyższy bóg, obok Thora, z rodu Azów, władca Walhalli. Wielki wojenny szaman, mistrz inicjacji wojowników, bóg poetów, wróżb, królów, wojny, wojowników, władca bogów i świata. Jego pomocnicami były Walkirie. Mąż Friji, syn Bora i wnuk Brugiego Imię Odyn ma pewien związek ze słowem ,,szaleństwo" i ,,obłęd" i wskazuje na rodzaj szału bitewnego. Najpopularniejszy był wśród wikingów, którzy umiłowali tego jednookiego boga. Bóstwo mądrości (dla niej stracił jedno oko) i poezji (wykradł Mimirowi napój zsyłający natchnienie poetyczne). Wynalazca run, mistrz czarów, obdarzony zdolnością przybierania różnych kształtów.
Skandynawskiego boga łączono też z kontynentalnym demonem Wode, Dzikim Łowcą, wodzem duchów zmarłych. W Skandynawii występował jako Gaut, Gauta-tyr, a więc heros eponimos plemienia Gotów.
Wyobrażany w postaci brodatego starca w niebieskim płaszczu i kapeluszu o szerokich kresach lub jako jeĽdziec na 8-nogim rumaku (zwanym Sleipnir), w hełmie, z tarczą i oszczepem w dłoni. Towarzyszyły mu 2 kruki: Huginn- ,,Myśl" i Muninn- ,,Pamięć", a także 2 wilki: Geri- ,,Łakomy" i Freki- ,,Żarłok". Jego dziećmi byli m.in.: Baldr, Thor, Hodr, Wali. Brat Wiliego i We. U południowych Germanów znany był pod imieniem Wodan (Wotan).

Sol - bóg personifikujący Słońce.

Thor - "Grzmot"; Jeden z głównych bogów północnogermańskich, z rodu Asów. Bóstwo burzy i piorunów. U Germanów południowych zwany Donar. Był synem Odyna i Frigg. Brat Baldra i Hodra. Wyobrażany był jako rudowłosy mężczyzna z długą brodą i młotem w dłoni. Wikingowie poświęcili mu dąb. Od jego imienia pochodzi nazwa czwartego dnia tygodnia w językach niemieckim, duńskim, szwedzkim i angielskim. Thor był zagorzałym wrogiem olbrzymów. Zabijał ich bez litości swym młotem Miollnirem. Rydwan Thora ciągnęły dwa kozły, których imiona brzmiały: �Zgrzytający Zębami" i �Miażdżący Zębami". Thor był najsilniejszym z bogów, pełnił też funkcję ich obrońcy. W Ragnarok miał zostać zabity przez jad Żmija Ziemnego, choć wcześniej miał go sam zabić. Thorowi często towarzyszył Loki, który często narażał życie boga, aby ratować swoje. Tak było na przykład w przypadku olbrzyma Geirroda. Pewnego razu Loki został złapany przez Geirroda. Jedynym sposobem uniknięcia śmierci było złożenie obietnicy przyprowadzenia do Geirroda Thora bez jego broni. Thor ufał Lokiemu, toteż poszedł za nim do siedziby Geirroda. Po drodze zatrzymali się na odpoczynek w domu przyjaznej olbrzymki Grid, która ostrzegła Thora przed zamierzeniami Lokiego. Pożyczyła bogowi swój pas mocy, żelazne rękawiczki i maskę. Gdy dotarli do celu nie zastali olbrzyma w domu, ale zostali przyjęci przez służących. Potem dwie córki Geirroda usiłowały zabić Thora, rozbijając mu czaszkę o sufit. Jednak z pomocą laski Grid Thorowi udało się zgnieść olbrzymki. Potem pojawił się sam Geirrod, który dwiema parami rozżarzonych szczypiec chwycił rozpaloną żelazną kulę i cisnął nią w Thora. Ten schwycił ją w żelazną rękawicę i odrzuci przebijając nią kolumnę i brzuch Geirroda. Thor odniósł również zwycięstwo w walce z Hrungnirem. Olbrzym naraził się wzywając Odyna do wzięcia udziału w wyścigu koni. Odyn za ośmionogim Sleipnirze ledwie zdołał wygrać z Hrungnirem dosiadającym Złotogrzywego. Gdy w Asgardzie olbrzym wypił za dużo piwa i zaczął obrażać bogów Thor wyzwał go na pojedynek. Hrungnir wiedział, że musi unikać młota boga i trzymał w gotowości swoją osełkę. Thor, kiedy się pojawił, rzucił swoją bronią w kierunku przeciwnika. Młot rozbił kamień i zmiażdżył czaszkę olbrzyma. Thor miał poza tym jeszcze liczne przygody z olbrzymami mrozu. Sługami Thora byli Roskwa i Thialfi. U płd. germanów nazywany Donar. Od niego nazwa czwartego dnia tygodnia.

Tius - bóg nieba, pan wszechrzeczy, w poświęconym mu miejscu mogli przebywać tylko ludzie związani powrozami.

Tiwaz - starogermański bóg wojny i prawodawstwa, który utożsamiany był z rzymskim Marsem. Rzymski historyk Tacyt opowiada o wielkim bogu i �władcy wszystkich", któremu oddawano cześć w świętym gaju, a każdy wkraczający do gaju musiał zostać związany. Bogiem tym mógł być Tiwaz, który stał się skandynawskim Tyrem, pogromcą wilka Fenrira. Znany Anglosaksonom pod imieniem Tiw lub Tig. Od imienia Tiwaz pochodzi angielska nazwa wtorku.

Tyr - bóg wojny, prawa i sprawiedliwości. Najgwałtowniejszy z Azów, stróż nieba. Był synem Odyna i Frigg. Składano mu ofiary z ludzi. Od pierwotnego brzmienia jego imienia (Tiwaz) pochodzą nazwy drugiego dnia tygodnia (pierwotnie Tiwaz -Tiu) w językach frygijskim (Tisdei) i angielskim (Tuesday). Prawdopodobne jest, że początkowo Tyr był bogiem nieba zastąpionym póĽniej przez Odyna i Thora. Mit związany z Tyrem opowiada o schwytaniu Fenrira. Monstrum to stało się tak potężne, że bogowie postanowili go uwięzić. Jednak żaden łańcuch nie był dość mocny, szyję wilka zdołano związać dopiero magicznym łańcuchem. Jednak przedtem Tyr na znak dobrej woli bogów musiał włożyć mu rękę w paszczę. Kiedy Fenrir zorientował się, że nie zdoła zerwać łańcucha, odgryzł rękę Tyra. Choć ten umierał inni bogowie się śmiali. Degradacja Tyra może mieć związek z jego utratą ręki. Tyr mógł jednak nadal walczyć w Ragnarok, gdzie miał stoczyć walkę z psem Garmem, strażnikiem bram Hel. Pies miał skoczyć Tyrowi do gardła i obaj mieli się wzajemnie pozabijać.

Ull, Ullr, Uu - jeden z Asów, bóg-łucznik, bóstwo zimy, być może wynalazca nart. Bóg skandynawski, pasierb boga Thora. Syn Sif. Ull, wielki myśliwy był przedstawiany z nartami lub rakietami śnieżnymi i łukiem. W jednym z mitów Odyn został wygnany z nieba za podstępne uwiedzenie dziewicy i wówczas, na władcę Asgardu, siedziby bogów, został wybrany Ull. Po dziesięciu latach Odyn powrócił i wygnał Ull, który uciekł do Szwecji.

Wali - syn Odyna i Rind, miał zabić ślepego Hodra w zemście za popełnienie przez niego nieumyślnej zbrodni na Baldrze. Spełniając proroctwo w ciągu jednego dnia wyrósł z dziecka na dorosłego męża i ruszył, by zabić Hodra. On i jego przyrodni brat, Widar, mieli przeżyć Ragnarok. Jeden z nieszczęsnych synów Lokiego nosił również imię Wali.

We - był jednym z synów Bora. Audhumla- prakrowa żywiła się, liżąc słony lód. Była w stanie wtedy wykarmić pierwszą istotę, Ymira, do gruntu złą. Liżąc lód pojawił Buri, dziadek We. Buri był przodkiem wszystkich bogów. Miał syna Bora, który poślubił Bestlę, córkę olbrzyma mrozu. Ich dziećmi byli właśnie Odyn, Wili i We. Choć krew olbrzymów wymieszała się z krwią bogów nie zanikła dzieląca ich nienawiść spowodowana zabiciem Ymira. Odyn, Wili i We nie lubili Ymira i coraz liczniejszej gromady olbrzymów mrozu. Ich niechęć zmieniła się w nienawiść i w końcu zabili Ymira, tworząc w Ginnungagap świat z ciała olbrzyma. Potem trzej bracia znaleĽli na brzegu morza dwa drzewa, jesion i wiąz. Z drewna zdobili pierwszego mężczyznę, którego We obdarzył ich zdolnością widzenia i słyszenia.

Weland - bóg-kowal, syn olbrzyma Wade i syreny. Słynął z wyrobu kolczug i mieczy. Mit o Welandzie jest opowieścią o zemście. Król szwedzki Nidud przeciął ścięgno nogi Welanda i umieścił go wraz z kuĽnią na dalekiej wyspie. Bóg-kowal zemścił się za okaleczenie zabijając dwóch synów Niduda, którzy przybyli, aby zobaczyć jego skarby. Wysłał Nidudowi ich głowy nabijane drogimi kamieniami, oprawione w srebro. Prawdopodobnie zniewolił także córkę Niduda, ale nie jest to pewne. Po tym Weland miał zbiec do Walhalli, wykorzystując zrobione przez siebie skrzydła.

Widar - zasłynął jako bóg cichy i samotny. Był synem Odyna i olbrzymki Grid. Mieszkał w cichym i spokojnym miejscu zwanym Widi. Przeznaczeniem Widara było pomszczenie swego ojca po katastrofie bogów, w Ragnarok. Wilk Fenrir miał wówczas pokonać Odyna w zażartej walce, a potem go połknąć. Widar miał wystąpić przeciw niemu i przydepnąć jedną nogą dolną szczękę potwora, a rękami rozewrzeć jego paszczę tak, aby rozedrzeć na kawałki gardło zwierzęcia. Prawdopodobnie imię Widara ma pewien związek z rozdzieraniem na pół zła.

Wili - był jednym z synów Bora. Audhumla- prakrowa żywiła się, liżąc słony lód. Była w stanie wtedy wykarmić pierwszą istotę, Ymira, do gruntu złą. Liżąc lód pojawił Buri, dziadek We. Buri był przodkiem wszystkich bogów. Miał syna Bora, który poślubił Bestlę, córkę olbrzyma mrozu. Ich dziećmi byli właśnie Odyn, Wili i We. Choć krew olbrzymów wymieszała się z krwią bogów nie zanikła dzieląca ich nienawiść spowodowana zabiciem Ymira. Odyn, Wili i We nie lubili Ymira i coraz liczniejszej gromady olbrzymów mrozu. Ich niechęć zmieniła się w nienawiść i w końcu zabili Ymira, tworząc w Ginnungagap świat z ciała olbrzyma. Potem trzej bracia znaleĽli na brzegu morza dwa drzewa, jesion i wiąz. Z drewna zdobili pierwszego mężczyznę, któremu Wili dał inteligencję i uczucia.

Wodan - starogermański bóg Wodan był poprzednikiem skandynawskiego Odyna. Przynosił szczęście w bitwie, ale w końcu skazywał swych zwolenników na klęskę i śmierć. Podobnie jak rzymski Mercury, z którym go utożsamiano, bóg ten był przewodnikiem po krainie podziemi. Bywał również kojarzony z niebem, a symbolizował go orzeł. Wodana wiązano z runami, magicznymi symbolami stosowanymi przy wróżeniu. Inspirował herosów i poetów. Królowie czcili go jako swego boskiego przodka. Anglosaksoni znali go pod imieniem Woden.

Ziu-Tius - bóg bogów, bóg nieba. Posiadał tylko jedną rękę.

Boginie

Baduhenna - fryzyjska bogini wojny i zmarłych.

Bertha - bogini opiekującą się sztuką przędzenia.

Bestlo - matka Odyna, córka olbrzyma Boltrona.

Edda - bogini, opiekunka mitów, przekazów ustnych i natchnienia.

Eir - bogini leczenia i lekarek.

Fjorgyn - bogini ziemi i atmosfery. Matka Frigg.

Freyja, Freja, Freya - "Pani"; bogini miłości, piękna, płodności a także życia seksualnego i rozpusty z rodu Wanów. Córka Njörda, siostra boga Frejra. Uważana za bóstwo patronujące wegetacji roślin. Po wojnie z Asami jej ojciec, ona i jej brat udali się do Asgardu, gdzie Freyja została jedną z najważniejszych bogiń. Freyja gorąco pragnęła naszyjnika Brisingamen, dla którego spędziła cztery kolejne noce z karłami Alfriggiem, Dwalinem, Berlingiem i Grerem, aby go zdobyć. Kiedy powróciła do Asgardu Odyn oskarżył ja o skalanie boskości, skoro zgodziła się na taką cenę za naszyjnik. Za karę zmusił ją do rozpętania wojny w Midgardzie. Freyja i Odyn podzielili póĽniej między sobą poległych na polu walki. Często przybierała postać sokoła.
Niesłusznie utożsamiana z Frigg. Freja to germańska forma nordyckiego imienia Freya.

Frigg, Frija, Fricka - z rodu Azów, córka Fjorgyn, bogini ziemi, atmosfery, miłości, bogactwa a także bogini płodności, która �nie przepowiadała lecz dobrze znała przyszłość". Opiekunka małżeństwa i rodziny. Żona głównego boga panteonu- Odyna, matka Baldra. Kiedy Baldr śnił o swej śmierci to właśnie Frigg wymogła na wszystkich istotach i rzeczach, z wyjątkiem jemioły, aby nie zrobiły jej synowi krzywdy. Frigg ma wiele wspólnego z Freyją. Choć była oddaną żoną Odyna i pełną poświęcenia matką, miała także skórę sokoła i była miłośniczką złota. Być może obie boginie były kiedyś jedną ziemią-matką. Dniem poświęconym Frigg był piątek (po niemiecku Freitag), dzień zawierania małżeństw.
Frigg to nordycka forma germańskiego imienia Frija.

Gefion - bogini płodności, podobnie jak Freyja i Frigg. Jej imię, odpowiednie dla bogini rolnictwa, związane jest z pojęciem dawania. Zwykle wyobrażano ją sobie jako dziewicę, opiekunkę zmarłych dziewic. Jednak Loki oskarżył Gefion o sprzedanie się, podobnie jak Freyja za naszyjnik. Mit o bogini ma związek z orką i niewątpliwie nawiązuje do starożytnego rytuału zaorywania każdej wiosny symbolicznego pasa ziemi. Gefion, przebrana za starą żebraczkę, zdołała oszukać szwedzkiego króla Gylfi i odebrać mu znaczny kawał ziemi. W zamian za gościnność król ofiarował Gefion tyle ziemi ze swojego królestwa, ile zdoła zaorać czterema wołami w ciągu jednego dnia i jednej nocy. Bogini z pomocą czterech synów-olbrzymów zamienionych w woły, zaorała całą Zelandię, część dzisiejszej Danii.

Gejfon, Gejfun - bogini znająca przyszłość.

Gna - bogini jeżdżąca na rumaku śmierci.

Hel - bogini śmierci i podziemia, córka Lokiego i olbrzymki Angrbody. Władała germańskim światem zmarłych (Hel), do którego wtrącił ją Odyn. Kiedy się tam znalazła, zyskała większą moc niż Odyn, bowiem kiedy jego syn, Baldr został zabity, Hel odmówiła oddania go rodzicom. Jej bracia, wilk Fenrir i wąż Jormundgand byli równie przerażającymi istotami jak ona, jednak to Hel i jej upiorna siedziba dały w wielu językach nazwę królestwu potępionych na wieki, piekłu (np. angielskie hell lub niemieckie Holle). Królestwo Hel było przeciwieństwem Walhalli. Zamieszkujący królestwo Hel byli czymś więcej niż poddanymi rozkładającej się królowej. Zresztą Hel uległa jedynie częściowemu rozkładowi, zachowując twarz i ciało żywej kobiety, jednak jej uda i nogi były szkieletem. Tron Hel nosił nazwę ,,Łoża Chorych", a jej poddanymi byli ,,wszyscy, którzy zmarli wskutek choroby i podeszłego wieku".

Idunn, Idun - bogini, która strzegła jabłek młodości. Żona Bragiego, boga poezji. Kiedy olbrzym mrozu Thiassi schwytał Lokiego, ten musiał mu przyrzec, że w zamian za zwróconą wolność ukradnie Idun jabłka. Po powrocie do Asgardu powiedział Idun, że znalazł znacznie lepsze jabłka, które rosną niedaleko. Bogini uwierzyła mu i udała się z nim do lasu, gdzie już oczekiwał Thiassi pod postacią orła. Porwał Idun oraz jabłko w szpony i odleciał do Jotunheimu. Utrata jabłek sprawiła, że bogowie stali się starzy i słabi. Potem osłabły ich umysły, a w Asgardzie pojawił się lęk przed śmiercią. Wreszcie Odyn zebrał resztę sił i odnalazł Lokiego. Zagroziwszy czarami rozkazał mu, aby znów sprowadził Idun z jabłkami. Loki poleciał do krainy olbrzymów pod postacią jastrzębia, zmienił Idun w orzech i zabrał do Asgardu. Olbrzym ruszył w pościg przybrawszy postać orła, ale spłonął od ognisk rozpalonych na koronie murów Asgardu. Potem Loki przywrócił Idun dawną postać, a bogini dała magiczne jabłka cierpiącym bogom.

Marsza, Masza - bogini krów, dawczyni mleka i cieląt, patronka ziemi.

Matres, Matronae - były to bóstwa chtoniczne, darzące płodnością i urodzajem oraz pomyślnością. A zarazem związane ze śmiercią i światem zmarłych. Przedstawiane były w postaci trzech kobiet z koszami pełnymi owoców.

Nanna - bogini dobra, piękna, sprawiedliwości i wiosny. Żona Baldura, matka Forsetiego. Kiedy Baldr umarł Nanna umarła ze zgryzoty. Spalono ją wraz z mężem na jego stosie pogrzebowym.

Nehalennia - bogini życia, opiekunka żeglarzy i kupców.

Nerthus, Nertus - ,,Potężna". Bogini Ziemi, płodności i urodzaju. Należała do Wanów. Obrzędy ku jej czci odbywały się w atmosferze radości i pokoju. Główną ich częś 


www.paranormalium.pl

Offline

 
Statystyki (REJESTRACJA WYŁĄCZONA)
Analiza oglądalności witryny
Wymiana
WwW.CrashFans.Pun.PL - Polskie Centrum Crashday
Pozycjonowanie
katalog stron Free PageRank Checker
Links
| Andrzej Struski | Webtree.pl | katalogSEO.net | Stop himawanti | Prawdziwy himawanti | Niesamowite | VPS Hosting Reviews |
Creative Commons License
Teksty i artykuły są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 2.5 Polska Nie wolno Ci kopiować i rozpowszechniać tekstów, zdjęć oraz artykułów znajdujących się na forum bez pisemnej zgody autorów.
Page copy protected against web site content infringement by Copyscape
Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 1024 x 768

Free Domain Name
Register a free domain name with .co.nr extension (such as www.YourName.co.nr) that comes with free URL redirection, URL cloaking and path forwarding, meta-tags, FavIcon and Google Webmaster tools support, kill-frame feature, NO forced ADS at all, and more.

Stopka forum

RSS
Powered by PunBB 1.2.23
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora
restauracja Ciechocinek